Geen test of experiment, maar een bescheiden startschot, een proost en applaus: de bouw van de eerste woningen is uit de startblokken gekomen. Met een regen van hartjes uit een heus kanon wordt de transformatie van dit industriële terrein naar een unieke leefomgeving uitgebeeld. Van militair domein naar een plek waar dromen worden gecreëerd. Hembrug gaat nu zichtbaar van start!

Jaren heeft het geduurd en er zijn momenten geweest dat men dacht dat het er nooit van zou komen, maar de bouw van de eerste van in totaal 1400 woningen op deze unieke, stoere en fantastische locatie in Zaandam is gestart. 

In deze eerste fase zal op het noordelijk deel van het Hembrug 365 appartementen worden gerealiseerd. Maar Hembrug Zaandam BV (een samenwerking van  ABC Vastgoed, LIFE NL en Ten Brinke) heeft nog veel meer in het vat en ontwikkelt ondertussen verder aan stoere en spannende wooneenheden op deze inspirerende locatie.

Dit voorjaar is in opdracht van Hembrug Zaandam B.V. een groot aantal bestaande bomen in het Noordelijk deel gekapt om ruimte te maken voor de nieuwbouw. Dat betekent echter niet dat alle gekapte bomen het terrein hebben verlaten. Houtbewerker Boris van Warmerdam, meubelmaker Bart Bisscheroux en architect Rogier van den Brink hebben de handen ineengeslagen voor hergebruik van het hout van een groot aantal gekapte bomen op het Hembrugterrein. Het beginvan stichting Hembrug Houtbank! Het creëren van verbindingen is hun grote motivatie om dit initiatief samen op te pakken. Zo blijven de bomen verbonden aan het Hembrugterrein, aan lokale ambachten en aan de Zaanse geschiedenis doordat de bomen door een traditionele zaagmolen op de ZaanseSchans worden gezaagd.

Middels een fundraising is er geld ingezameld om een droogloods te bouwen waarin het gezaagde hout zal worden opgeslagen om te drogen. Het hout kan worden verwerkt tot bijvoorbeeldeen (zit)meubel, vloer of lambrisering. Verkoop van hout aan geïnteresseerden op Hembrug is t.z.t. ook een optie. Momenteel wordt gekeken naar een plek op het Hembrugterrein waar de droogloods kan worden gebouwd. Wil je op de hoogte blijven over de ontwikkeling van de Houtbank of ben je geïnteresseerd in het bemachtigen van een uniek stukje Hembrug-hout? Volg de Houtbank op Instagram of neem contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Een ‘collectieve particuliere opdrachtgeversgroep’ van in totaal 52 ‘Hemburgers’ zijn al geruime tijd druk met de uitvoering van renovatie- en restauratiewerkzaamheden aan de bestaande gebouwen in de Enclave op Hembrug. In december 2023 was het eindelijk zover en zijn de eerste families in hun gerenoveerde panden gaan wonen en werken. We spraken Jaap Hermans, een van de eerste bewoners, over zijn woondroom en -ervaringen. 

Een plek waar wonen, werken en cultuur samenkomen

Toen in 2018 duidelijk werd dat de tender van het Hembrugterrein gewonnen was door ABC Vastgoed, bracht een aantal creatieve ondernemers binnen korte tijd een groep enthousiastelingen bij elkaar. Van filmmakers tot bakkers en van landschapsarchitecten tot bierbrouwers. Waaronder ook Jaap en zijn gezin. "Het was een kans die we niet konden laten liggen," vertelt Jaap. Samen werkten ze aan het creëren van een levendige gemeenschap waar wonen, werken en cultuur samenkomen. 

Het werk zat eerst vooral in voorbereiden en aanvragen van de (woon)bestemmingen en (bouw)vergunningen. Eind 2022 ging het licht op groen voor de verbouwing en konden de handen uit de mouw. Na een periode van verval en vergetelheid, is het anno 2024 een plek waar de eerste 'Hemburgers' wonen. “Het is al jaren een groot klusproject, maar het is heel mooi geworden. Zo hebben we een oude loods omgetoverd tot ons thuis, wat echt bijzonder is. We hechten er veel belang aan om de historische waarde van de Enclave gebouwen zoveel mogelijk te behouden. Dit leidt tot unieke woon- en werkwoningen die een eerbetoon zijn aan hun verleden. Sinds oktober 2023 wonen we op het terrein samen met drie gezinnen", legt Jaap uit.

Pionieren binnen een spannend project

Jaap vertelt verder over het leven in de Enclave. Wonen op een plek die volop in ontwikkeling is, brengt immers uitdagingen met zich mee. “Sinds we eind vorig jaar hier onze intrek deden, worden we vrijwel omringd door bouwplaatsen, met alle ongemakken die daarbij horen." Daarom kijkt Jaap uit naar de aankomende maanden. “Met de lente in aantocht en de voortdurende ontwikkeling van het terrein gaat het toch meer leven. Dan kunnen we de rest van het terrein nog beter leren kennen en samen met andere gebruikers verder nadenken over de toekomstige inrichting en het gebruik van de buitenruimte.”

Ondanks de uitdagingen heerst er vooral trots op de nieuwe verblijfsplek. "Het is toch echt pionieren binnen een spannend project, een unieke herontwikkeling in Nederland. Die energie voelen we echt en het verbindt ons onderling met de andere families in de Enclave. We hebben jarenlang samengewerkt om deze droom te realiseren en nu zijn ze onze buren. Zelfs door de modder lopen in de donkere wintermaanden is het waard.”

De komende maanden wordt de Enclave gefaseerd volledig bewoond. In totaal zullen 26 huishoudens straks samen leven op deze bijzondere plek op het Hembrugterrein.

De ontwikkelcombinatie ABC Vastgoed, LIFE NL en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam BV) is op basis van de vaststelling van het stedenbouwkundig plan en bestemmingsplan voor het noordelijk deel van Hembrug gestart met de ontwikkeling van de eerste fase woningbouw. Voor de eerste nieuwbouwprojecten zijn drie architectenbureaus geselecteerd met elk een eigen signatuur: Moke Architecten, MIX architectuur en LEVS architecten. Eerder spraken we Moke Architecten over het ontwerp van Blok 1. In dit artikel gaan Marco Rats en Lieke Lohmeijer van LEVS architecten en Sabine Kramer van Ten Brinke Vastgoedontwikkeling in op de gebouwontwerpen van Blok 16 en 17. Volgens planning gaat de bouw in 2024 starten. 

Een plek waar twee werelden samen komen

LEVS architecten heeft een nieuwbouwontwerp gemaakt voor ca. 100 vrije sector huur appartementen, verdeeld over twee gebouwen: Blok 16 en 17. De unieke ligging werd hierbij als uitgangspunt genomen. Sabine Kramer, projectontwikkelaar bij Ten Brinke Vastgoedontwikkeling vertelt over de locatie: “Blok 16 en 17 liggen ten zuiden van het Hembrugbos.  Hier begeef je, je midden in het bos en word je tegelijkertijd omgeven door bestaande gebouwen die het militair industrieel verleden van Hembrug zichtbaar maken.” Een plek waar twee werelden samenkomen dus. Direct naast deze nieuwbouwlocatie wordt het rijksmonument ‘Gebouw 320’, een voormalige werkplaats, omgebouwd naar een parkeerhuis.

Beeld: locatie nieuwbouw Blok 16 en 17, noordelijk deel Hembrug

Wonen in het bos

In het ontwerp van Blok 16 en 17 is geanticipeerd op de monumentale panden, maar bovenal op het thema ’wonen in het bos’. Marco Rats en Lieke Lohmeijer, senior architect en ontwerper bij LEVS architecten lichten toe: “Drie van de vier zijden van beide gebouwen grenzen aan het bestaande bos. Zo staan ook de buitenruimtes helemaal in het teken van groen. Mensen die op de begane grond wonen, lopen vanuit hun woning zo het bos in. Het bestaande groen is tussen de twee gebouwen doorgetrokken door middel van wadi’s, groene greppels waar het hemelwater de grond in kan trekken. Dat hebben we enerzijds gedaan om de bestaande bomen op de juiste hoogte te laten staan en anderzijds levert het een mooie scheiding op tussen de twee gebouwen, dat zorgt voor privacy en voor gemeenschappelijk gebruik.”

Over het ontwerp van Blok 16 en 17 vertellen Marco en Lieke verder: “We hebben ons laten inspireren door de ziel van deze unieke plek. Blok 16 heeft een zaagtanddak geïnspireerd op het Hembrugterrein. Het gebouw heeft een sterke horizontale belijning door verspringende balkons rondom het gebouw. Blok 17 refereert qua volume en vorm aan het naastgelegen rijksmonument Gebouw 320. Het ontwerp van dit gebouw hebben we een menselijke maat gegeven met versprongen dakterrassen. Het oogt daardoor bovendien heel monumentaal. De gevelmaterialen weerspiegelen de combinatie natuur en industrie, met bamboe en kokosvezel enerzijds en keramiek anderzijds.” Het contrast tussen beide gebouwen is in alle opzichten groot: in vorm, kleur, grootte en hoogte, maar tegelijkertijd ook heel passend bij de locatie.

Beeld: impressie nieuwbouwontwerp Blok 16 (achtergrond) en 17 (voorgrond) 

Een woonomgeving met karakter

In Blok 16 en 17 komen appartementen van verschillende formaten. De groene ruimte tussen de twee gebouwen in vormt een plek waar ontmoetingen kunnen plaatsvinden en gespeeld kan worden. “Dat de woonbeleving in deze gebouwen bijzonders wordt, staat vast”, vertelt Sabine ter afsluiting. “Het is best een groot terrein en iedere plek heeft zijn eigen kenmerken daarin. Dat geeft een unieke sfeer. De combinatie van natuur en geschiedenis maakt het een plek met heel veel karakter.”

In opdracht van woningcorporatie Rochdale worden 260 sociale huurwoningen gebouwd op het Hembrugterrein in Zaandam. De overeenkomst is gisteren getekend. Hembrug Zaandam BV verkoopt de grond aan Rochdale. De appartementen worden ‘turn key’ ontwikkeld en gebouwd door Ten Brinke.

De 260 sociale huurappartementen worden gerealiseerd in twee gebouwen op een campus grenzend aan het Hembrugbos, gelegen op het noordelijk deel van het Hembrugterrein. Rochdale is nauw betrokken geweest bij het uitwerken van de indeling en opzet van de gebouwen die respectievelijk 165 en 95 woningen krijgen.

De woningtypen zijn divers. Er komen studio’s voor Zaanse jongeren, 2-kamerappartementen voor starters en 3-kamerwoningen voor kleine gezinnen.

De bovenste verdiepingen van de gebouwen kijken uit over de bomen, het water richting Amsterdam en het centrum van gemeente Zaanstad.

Hembrug Zaandam

Eigenaar van vrijwel het hele Hembrugterrein is sinds 2018 de ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling LIFE NL (vertegenwoordigd door Redevco Living) en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam BV). De combinatie transformeert het voormalige militaire industrieterrein fasegewijs tot een gemengd gebied voor wonen, werken, kunst, cultuur en natuur. De gebiedstransformatie begint in het noordelijke deel van het terrein. In totaal komen er circa 1.200 nieuwe woningen op het Hembrugterrein.

De gemeente Zaanstad is eigenaar van het Hembrugbos. Een deel van de bestaande industriële panden is in bezit van particulieren.

Nico Overdevest, bestuurder bij Rochdale, is enthousiast dat de ambitieuze plannen gerealiseerd gaan worden:

‘Op het Hembrugterrein geven wij op een geweldige manier invulling aan het ideaal van de “ongedeelde stad. Dat er zo veel betaalbare huurwoningen komen, op een van de mooiste en interessantste plekken aan het Noordzeekanaal, is iets waar we heel trots op zijn.'

Leo Versteeg, directeur bij Ten Brinke Vastgoedontwikkeling en directielid Hembrug Zaandam BV:

‘De transformatie van het spannende Hembrugterrein is een prachtig project met mooie uitdagingen. Wij zijn erg blij met Rochdale als partner en met hun betrokkenheid bij de ontwikkeling van een groot aantal sociale huurwoningen.’

Planning

De bouw start in de loop 2024. De eerste bewoning is mogelijk vanaf 2026. 

Blok 1, 165 woningen - ontwerpbureau MOKE architecten uit Amsterdam

• Start bouw: tweede kwartaal 2024
• 60 studio’s van 25-30 m² gebruikersoppervlak
• 85 2-kamerwoningen (ca. 44 m² )
• 20 3-kamerwoningen (70-78 m²)

Blok 10, 95 woningen – ontwerpbureau MIX architectuur uit Ede

• Start bouw: vierde kwartaal 2024
• 57  2-kamer woningen (46 m²)
• 38  3-kamerwoningen (75 m²)

Op vrijdag 24 en zaterdag 25 november was het tijd voor de tweede editie van de boom-oogstdagen op het Hembrugterrein. Ondanks het gure Hollandse weer stond er een enthousiaste groep vrijwilligers klaar om de schop in de grond te steken. Bomen uit het noordelijk deel van Hembrug werden geoogst om op een andere plek in Zaanstad een nieuw thuis te krijgen.

Werken aan een groenere leefomgeving

Het Hembrugterrein ondergaat een transitie naar woon- en werkgebied. Om die reden wordt een groot aantal ‘niet kapvergunningsplichtige’ bomen verwijderd. Klaas, projectmanager infrastructuur op Hembrug, begint stralend te vertellen: ‘Op Hembrug doen wij de dingen nét even anders: wij kiezen ervoor om de bomen te oogsten en elders te herplanten. Ik ken geen andere ontwikkelingen waar dit op deze manier gebeurt. Om deze boom-oogstdagen te organiseren werken we samen met lokale partijen die streven naar een groenere leefomgeving.’ 

Vrijwilligers met een groen hart

Tijdens de boom-oogstdagen werkten vrijwilligers zij aan zij met boomexperts, ontwikkelaars en wethouder Wessel Breunesse om de bomen te oogsten. De aanwezige vrijwilligers zetten zich regelmatig in voor een groener Zaanstad: ‘Vandaag is het Black Friday. Niet ideaal voor het milieu. Doe mij maar Green Friday!’ vertelt een van de vrijwilligers vrolijk.

Bomenhub

Niet alle bomen die geoogst werden, hebben al een definitieve bestemming. Daarom gaat een deel van de bomen naar de zogenoemde bomenhub in de buurt van het Hembrugterrein. Daar worden de bomen voorzichtig ingegraven. Wil jij een van de geoogste bomen herplanten? Stuur dan een mail naar Klaas via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. voor eind maart 2024. Dan kun jij in de hub jouw boom ophalen. Klaas sluit af: ‘Zo creëren we samen een groene toekomst voor Hembrug!’

Help je ook mee?

Wil je de volgende keer ook meehelpen? Houd hiervoor onze website in de gaten of meld je aan voor de nieuwsbrief.

De Boom-oogstdagen zijn een initiatief van Hembrug Zaandam B.V. samen met Groen Zaans, Vereniging Kontakt Milieubeheer Zaanstreek en Meer Bomen Nu.

Op maandagavond 9 oktober jl. organiseerde Hembrug Zaandam B.V. een inloopavond over de stand van de planuitwerking van het noordelijk deel van het Hembrugterrein. Ruim 60 mensen hebben de inloopavond bezocht waaronder bewoners en ondernemers op en rondom Hembrug en geïnteresseerden.

Tijdens deze avond lichtte ontwerpers en projectontwikkelaars een aantal nieuwbouwplannen en bijbehorende inrichtingsplannen voor de buitenruimte toe. Zo kregen geïnteresseerden een goede indruk hoe de plannen worden uitgewerkt op basis van het stedenbouwkundig plan en het beeldkwaliteitsplan voor het noordelijk deel van het Hembrugterrein. Door de doorloop was er voldoende gelegenheid om de sfeer te proeven van het toekomstige noordelijke deel en vragen te stellen aan onder andere de ontwerpers en projectontwikkelaars.

Vragen kwamen onder meer van geïnteresseerden over de nieuwbouwwoningen. Ook merkten we dat er veel animo was voor koopwoningen. De gepresenteerde maquette van nieuwbouwblok 1 werd vol bewondering bekeken en gaf net als de artistimpressies van de andere gebouwen op de panelen de beoogde beeldkwaliteit van de gebouwen goed weer.

Bekijk de gepresenteerde panelen hier terug.

Op het grasveld rondom de voormalige proevenloods en valtoren staan de bijenstallen van imker Robert Kutschenreute (Urban Bee). Hij heeft dit seizoen in totaal 15 bijenkasten onder zijn hoede. Ondanks de verontrustende berichten eerder dit jaar over de grote bijensterfte in Nederland, gaat het heel goed met de bijen die zich op het Hembrugterrein hebben genesteld. Robert vertelt over zijn grote hobby: imkeren. 

Alleen maar blije bijen
‘Het is ieder jaar weer een verrassing hoe de bijen zich ontwikkelen op Hembrug’, begint Robert zijn verhaal. ‘Rond februari begint het imkeren, zodra de temperatuur boven de 10 graden uitkomt. De koningin legt eitjes en het volk gaat groeien. Eén volk kan in de lentemaanden uitgroeien tot maar liefst 50.000 bijen. In mei als de volken explosief gegroeid zijn, komen ze in een zwermstemming. Als imker probeer je het zwermen tegen te gaan, om te voorkomen dat het volk uitvliegt om een nieuw huis te zoeken. Ik doe dit onder andere door volken te splitsen of honingbakken boven op de bijenkasten te plaatsen. De bijen krijgen zo meer leefruimte en ze produceren honing die ik vervolgens kan oogsten voor consumptie.’ Als imker kun je aan veel knoppen draaien, maar soms is het gedrag van de bijen gewoonweg niet te verklaren. Gelukkig heeft Robert tot nu toe alleen maar te maken gehad met gezonde bijenvolken.

Van proevenloods naar bijentuin
Het grasveld rondom de voormalige proevenloods en valtoren voelde voor Robert direct als een fijne plek om zijn hobby uit te voeren, hij vertelt: ‘Ik kwam al regelmatig op het terrein om te wandelen of een festival te bezoeken. Op dit stukje grond stond een overkapping die ik mooi kon gebruiken om mijn bijenkasten onder te plaatsen. Er zijn hier de laatste jaren enorm veel ondernemers actief geworden, daar zit ik nu tussen met mij bijen. Erg leuk.’ Robert heeft zijn bijenkasten zelf gemaakt van hout en ook de honingraten maakt hij zelf van het was van de bijen. Zo houdt hij alle processen zo natuurlijk mogelijk. Ook hoopt hij in de toekomst zijn eigen bijentuin, maar het liefst het hele Hembrugterrein nog een fijnere plek te kunnen laten zijn voor bijen en andere insecten: ‘Ik denk graag mee over de groene inrichting (bomen en planten) van het Hembrugterrein om er zo voor te zorgen dat er gedurende het hele seizoen voldoende biodiversiteit is. Het is namelijk zo’n mooi terrein.’

Mee-genieten van de bijen?
Dat het goed gaat met de bijen op Hembrug blijkt ook uit de goede oogst. Robert vertelt: ‘In mei heb ik 42 kilo honing geoogst. Dat vond ik al veel, maar onlangs heb ik dezelfde hoeveelheid nog een keer geoogst. Ik heb dit seizoen geluk gehad met een aantal productieve volken.’ Van de oogst maakt Robert samen met zijn vrouw, kaarsen en zeep. En uiteraard wordt de honing verwerkt voor consumptie. Robert heeft momenteel geen vast verkooppunt, want ‘De producten verkopen zichzelf’, aldus Robert. Wie het leven van de Urban Bee’s een keer zelf wil aanschouwen heeft geluk, Robert wil zijn bijenkasten in de toekomst openstellen voor publiek: ‘Ik geniet enorm van de bijen. Het is leuk om andere mensen mee te laten genieten en iets te kunnen vertellen over de bijen.’

Heb je inmiddels trek gekregen in een beetje honing? Spreek Robert dan vooral aan als je langs de bijenkasten loopt, of neem een kijkje bij BIND. Ook daar heeft Robert een paar potjes honing achtergelaten.

Interesse in wonen en werken op Hembrug?
Wil je - net als de bijen - op deze fijne, groene plek wonen of werken? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief en blijf als eerste op de hoogte van alle ontwikkelingen. Hembrug Zaandam B.V. gaat in overleg met Robert kijken of en zo ja waar de bijenkasten in de toekomst permanent zouden kunnen blijven staan op Hembrug.

We maken kennis met Klaas van de Belt, projectmanager infrastructuur op het Hembrugterrein. Hij vertelt over zijn werkzaamheden en zijn rol in de ontwikkelingen op het terrein. Klaas richt zich daarbij speciaal op het behoud van groen, optimale waterhuishouding, hergebruik en de (her)inrichting van de openbare ruimte.

Klaas pakt het integraal aan
Als je aan Klaas vraagt wat hij precies doet, zegt hij: ‘Eigenlijk alles wat er buiten gebeurt, behalve de gebouwen.’ Hij houdt zich als onafhankelijk projectmanager infrastructuur dus vooral bezig met het inrichten van een gebied. En dat doet hij al jaren. Eerst bij een ingenieursbureau en een ontwerpende aannemer. Sinds 2013 heeft hij zijn eigen bedrijf Fectio Advies. Wat hem kenmerkt is zijn integrale aanpak, het denken en ruimte bieden in mogelijkheden en nieuwe innovaties.

Duurzaamheid en groen
Eén van de belangrijke aspecten waar Klaas zich op richt is duurzaamheid. Voor het Hembrugterrein specifiek in het behoud van groen en hergebruik van zoveel mogelijk materiaal. ‘Het doel is om zoveel mogelijk groen te behouden en tegelijkertijd een ontwerp te creëren dat past binnen het stedenbouwkundig plan. Door al in een vroeg stadium grondig onderzoek te doen en bij het ontwerp betrokken te zijn, kunnen we maatregelen nemen om het terrein op een duurzame manier in te richten.’

Waterhuishoudingsplan
‘Zo hebben we intensief gewerkt aan een waterhuishoudingsplan om het bos op het terrein gezonder te maken. We merkten dat het bos in de zomer aan het verdrogen is en in de winter te nat wordt. Het plan omvat het opvangen en infiltreren van water, zodat het bos en toekomstige groenzones voldoende water krijgen, zelfs tijdens droge periodes. Zo houden we het water vast tijdens hevige buien, in plaats van het direct afvoeren naar het Noordzeekanaal, dat is mooi! Bijkomstigheid door infiltratie van regenwater is het voorkomen van zoute kwel, waarbij zout grondwater naar boven komt. Een waanzinnig duurzaam concept, maar waar mensen weinig van zien.’

Herplanten en boombehoud
‘Daarnaast besteden we ook veel aandacht aan het herplanten van bomen en het behoud van zaailingen en jonge boompjes. Daarvoor werken we samen met GroenZaans en KMZ, om bomen te redden en te herplanten in de groene rand van het Hembrugterrein. Dat doen we boven op de verplichte compensatie. Tijdens oogstdagen kunnen overgebleven boompjes ook meegenomen worden door vrijwilligers. Dit draagt niet alleen bij aan het behoud van bestaand groen, maar ook aan een groenere omgeving buiten het Hembrugterrein. Leuk om te weten, is dat we ook dit najaar weer oogstdagen organiseren!’

Hergebruik en duurzaam materiaalbeheer
‘Ook aan het duurzaam beheer en hergebruik van materialen op het Hembrugterrein besteden we veel aandacht. We streven ernaar om zoveel mogelijk materialen te hergebruiken en minimaliseren het afvoeren ervan. Bijvoorbeeld, stenen en andere materialen die vrijkomen bij de ontwikkeling van het terrein worden opgespaard en hergebruikt voor de nieuwe inrichting van het terrein. Dit bespaart kosten en draagt bij aan een duurzame aanpak.’

Werkzaamheden komende periode
‘Vanaf de zomer gaan we het terrein bouwrijp maken. Dit betekent dat we gaan kappen, kabels en leidingen aanleggen en de ondergrond gereedmaken voor de bouw. Er wordt in het najaar een inloopavond georganiseerd waarop ieder die dat wenst de plannen kan bekijken. Het is belangrijk dat de omwonenden en andere betrokkenen zich betrokken blijven voelen bij de ontwikkelingen op het Hembrugterrein.’

Een belangrijke mijlpaal is bereikt. Het bestemmingsplan voor het noordelijk deel van het Hembrugterrein is onherroepelijk. Gemeente Zaanstad en de ontwikkelcombinatie ABC Vastgoed, LIFE NL en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam B.V.) ontwikkelen dit voormalig militair industrieterrein in Zaandam. In de komende jaren worden meer dan 950 nieuwe woningen en (buurt)voorzieningen in het noordelijk deel van het Hembrugterrein gerealiseerd. De woningen worden in een prachtige groene omgeving ingepast, met respect voor erfgoed en natuur. Minstens 20% van de woningen is bestemd voor de sociale huur. Het nu nog afgesloten Hembrugbos wordt deels opengesteld voor het publiek.

Wethouder Wessel Breunesse: ‘Ik ben er trots op dat we deze mijlpaal hebben bereikt. Het Hembrugterrein is een unieke plek, waar in de toekomst wonen, werken, kunst, cultuur en natuur hand in hand gaan. Een groene plek, waar bewoners en bezoekers een deel van het mooie Hembrugbos kunnen bezoeken.'

Projectdirecteur Hembrug Zaandam B.V., Sabine Renders: ’We kijken terug op een lang en intensief proces. Mede dankzij goede samenwerking met gemeente Zaanstad en dialoog met alle ondernemers en bewoners op en rondom het Hembrugterrein zijn we erin geslaagd om alle belangen zo goed als mogelijk te borgen in dit bestemmingsplan. Dit blijkt uit het feit dat er geen Raad van State zitting nodig is. We bedanken alle ondernemers, bewoners, adviseurs en gemeente Zaanstad voor hun inbreng en toewijding om dit prachtige plan op deze unieke plek mogelijk te maken. We gaan dit duurzame proces vervolgen voor de herontwikkeling van het zuidelijk deel van het Hembrugterrein’.

Vervolg
Het bestemmingsplan voor het noordelijk deel van het Hembrugterrein is onherroepelijk. In 2023 worden de eerste omgevingsvergunningaanvragen voor bouwen voor de nieuwbouw in het noordelijk deel ingediend en de eerste bouwvelden bouwrijp gemaakt voor start bouw. Verder is de verwachting dat binnenkort een convenant tussen gemeente Zaanstad, Hembrug Zaandam B.V., Port of Amsterdam, havenbedrijven Westpoort en ORAM getekend wordt. Mede op basis hiervan wordt dit najaar gestart met het stedenbouwkundig plan voor het zuidelijk deel, enerzijds voor de inpassing van woningbouw en anderzijds voor behoud en programmering van de bestaande industriële gebouwen en hallen op het Hembrugterrein.

Beeld: Sfeerimpressie nieuwbouwontwerp Blok 1A en 1B - Moke Architecten

De ontwikkelcombinatie ABC Vastgoed, LIFE Europe en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam BV) is op basis van de vaststelling van het stedenbouwkundig plan en bestemmingsplan in 2022 voor het noordelijk deel van Hembrug gestart met de ontwikkeling van de eerste fase woningbouw. Doel is om in 2023 voor een aantal nieuwbouwprojecten de omgevingsvergunningen voor bouwen gereed te hebben ten behoeve van start bouw (in fasen) vanaf 2024.

Frank van den Doel, vastgoedontwikkelaar bij Ten Brinke, ontwikkelt namens Hembrug Zaandam BV samen met een team de nieuwbouw in het noordelijk deel. Hij begint enthousiast te vertellen: ‘Dit deel van het Hembrugterrein ligt op een geweldige plek; namelijk rondom het Hembrugbos. Een prachtig bos midden op het terrein. De nieuwbouw die wij ontwikkelen staat aan alle kanten volop in het groen en er valt heel veel te ontdekken.’ De variëteit aan woningtypes is groot voor evenzoveel verschillende doelgroepen. Van studio’s en appartementen in allerlei maten tot fraaie lofts en gezinswoningen. En van sociale huurappartementen tot vrijesectorkoopwoningen. Zo vindt een gemêleerde mix aan bewoners straks zijn weg naar het Hembrugterrein.

Het Hembrug DNA – selectie eerste architecten nieuwbouw
‘Het Hembrugterrein kent een rijke historie, allerlei gebruikers en veel cultuurhistorisch erfgoed. Deze zijn onze grootste bron van inspiratie. Onze ambitie is om met de nieuwbouw de huidige gebouwen op het terrein te versterken en het totaal in balans te houden. Een van de uitgangspunten voor de nieuwbouw op Hembrug is dan ook dat elk gebouw een eigen uitstraling krijgt conform het Beeldkwaliteitsplan Hembrug. Voortgebouwd op de bestaande waarden en identiteit: een spannend, groen, stoer en industrieel landgoed aan het water. Dat noemen we het Hembrug DNA. De nieuwbouw gaat hiermee de dialoog aan. Voor de eerste nieuwbouwprojecten zijn recent drie architectenbureaus geselecteerd met elk een eigen signatuur: Moke Architecten, Mix Architectuur en Levs Architecten.

Ontwerp Blok 1A en 1B Moke Architecten
Moke Architecten is gestart met een nieuwbouwontwerp voor ca. 150 sociale huurappartementen, verdeeld over twee gebouwvolumes (Blok 1A en 1B), gelegen in de noordwesthoek van het Hembrugterrein.


Beeld: Locatie nieuwbouw Blok 1A en 1B Noordelijk deel Hembrug

Ludo Grooteman, partner bij Moke Architecten, vertelt over de eerste twee gebouwen die zij ontwerpen: ‘De eerste woningen (van studio’s tot driekamerappartementen), verdelen we over twee gebouwdelen die elkaars tegenpolen zijn. Beide maken hun eigen statement, dat maakt ze zo interessant. Het ene gebouwdeel is robuust en solide, grote gebaren van rode baksteen met een opvallende dakvorm. Het andere gebouwdeel is lichter en meer ingetogen qua materiaal en uitstraling. Met veel glas en de stalen constructie in het zicht. Zo krijgen beide gebouwvolumes een eigen identiteit en versterken elkaar in het contrast. ‘Op Hembrug is architectuur niet voor de show. Alles heeft een functie. Dat vinden wij schoonheid. Wat onze gebouwen hiermee gemeen hebben, is diezelfde – soms verborgen – functionaliteit. Door bijvoorbeeld verbrede galerijen voor een zitje en meerdere puntdaken voor zonnepanelen. Zo maken we van elk gebouw een ontdekkingstocht.’

Beeld: Studiemaquette, nieuwbouwontwerp Blok 1 Moke Architecten

Wonen in het groen
Frank gaat verder: ‘Op Hembrug woon je straks echt in het groen. Soms staan de gebouwen letterlijk met de voeten in het gras. We creëren gemeenschappelijke binnentuinen met bomen in de volle grond, waar bewoners elkaar ontmoeten en die tegelijkertijd voor verkoeling in de zomer en biodiversiteit zorgen. We bouwen natuurinclusief, wat je onder andere terugziet in de nestkassen in de gebouwen. Samen met Strootman Landschapsarchitecten maken we een aantrekkelijk ontwerp voor de groene buitenruimte rond de gebouwen.’

500 boompjes op het Hembrugterrein geoogst voor herplant in Zaanstad

 Afgelopen vrijdag en zaterdag zijn er op het Hembrugterrein zeker 500 kleinere en niet-kapvergunningsplichtige zaailingen geoogst en herplant. Dit was een initiatief van Hembrug Zaandam B.V. samen met Groen Zaans en Kontakt Milieubeheer Zaanstreek. In plaats van kappen en het terrein daarna bouwrijp maken, worden goed verplaatsbare boompjes en zaailingen eerst ‘geoogst’.  

Aanvraag kapvergunningen noordelijk deel

Voor het noordelijk deel van Hembrug is een stedenbouwkundig plan en bestemmingsplan vastgesteld door gemeente Zaanstad. Op basis van deze besluiten is Hembrug Zaandam B.V. (HBZ) bezig met de voorbereiding van het bouwrijp maken van het noordelijk deel van Hembrug. Voor het vellen en kappen van bomen op het Hembrugterrein is een kapvergunning nodig. HBZ heeft deze vergunningaanvragen in de afgelopen maanden voorbereid en voor een aantal bouwvelden is recent een kapvergunning aangevraagd bij gemeente Zaanstad.

Compensatie door herplant

Elke boom die wordt gekapt voor de ontwikkeling wordt gecompenseerd door herplant. Dit gebeurt volgens het beleid en de eisen van gemeente Zaanstad. De compensatie bomen worden voor het merendeel in de noordwestrand aangeplant. Hierdoor kan vrij snel een nieuwe groene, dichte bosrand tot wasdom komen aan de noordwestkant van het Hembrugterrein.

Oogsten zaailingen en boompjes

Naast de compensatie door herplant, worden dus de zaailingen en niet-kapvergunningsplichtige boompjes geoogst. Deze zijn aansluitend herplant in het toekomstig park Hoogtij en op andere locaties binnen Zaanstad. Maar wie zaailingen in zijn eigen tuin wil hebben, kan die krijgen. In het najaar gaan de vrijwilligers weer zaailingen oogsten op het Hembrugterrein. Daar kunnen liefhebbers helpen het Hembrugterrein en andere locaties binnen Zaanstad verder aan te vullen of zelf iets uit te zoeken. Houdt hiervoor onze website in de gaten of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Voortaan rijdt buurtbus 456 via de Middenweg op het Hembrugterrein en stopt halverwege bij de nieuwe bushalte ter hoogte van parkeerveld P6 en de Projectfabriek. Hiermee komt de route buitenom van Havenstraat tot Hemkade te vervallen. De eerste buurtbus is afgelopen dinsdag 14 februari feestelijk ontvangen op Hembrug.

 De bestaande toegangspoort bij Lab44 wordt ingeregeld, zodat (uitsluitend) de buurtbus kan passeren op gezette momenten. Buiten deze tijden kunnen alleen fietsers en voetgangers via deze toegang het Hembrugterrein betreden.

 Wij verwachten dat het gebruik van de buslijn hiermee wordt vergroot, het Hembrugterrein verder wordt ontdekt en dat de Havenstraat en Hemkade worden versterkt als wandel- en fietsroute. Dit is in lijn met de ambities voor het Hembrugterrein (zie Masterplan Hembrug 2021).

De routewijziging vormt de eerste mijlpaal in de beoogde mobiliteitstransitie op en om het Hembrugterrein (zie Mobiliteitsplan 2022). De routewijziging van buslijn 456 is in samenwerking met de vrijwilligers van de buurtbusvereniging Zaanstreek Zuid, Connexxion, de Vervoerregio Amsterdam en de gemeente Zaanstad bereikt.

Voor het recept van Joris en Krijn, beiden al eerder actief als thuisbrouwers, hebben zij gebruik gemaakt van AI (artificial intelligence) technieken. Dit is uniek voor de bierwereld! Uiteindelijk heeft Brouwerij Hoop er een dryhopped-IPA van gebrouwen. Er is inmiddels een (vooralsnog) beperkte website en het bier is vanaf heden te bestellen in dozen van 24 x 33cl flesjes of 6 x 75cl grote flessen. Maar ook op fust voor de Horeca. Het is ook te koop (als losse flesjes) en te proeven bij Bind en Lab-44 op het Hembrugterrein, bij Brouwerij Hoop zelf in Zaandijk en later wellicht ook bij diverse speciaalzaken in de regio Zaanstreek/Amsterdam. Meer info vind je op hun website.

Weet ook dat Bakkerij Solinger in de Kogelfabriek open blijft ondanks de sluiting van Het HEM voor de verbouwing.

Het bestemmingsplan voor het noordelijk deel van het Hembrugterrein is in oktober 2022 vastgesteld door de gemeenteraad van Zaanstad en is aansluitend voor zes weken ter visie gelegd. De termijn voor indiening is recent gesloten. De gemeente Zaanstad heeft ons laten weten dat een aantal beroepschriften bij de Raad van State is ingediend voor dit bestemmingsplan. Wij zijn hierover in gesprek met de gemeente Zaanstad en indieners, wordt vervolgd.

Voor het noordelijk deel van Hembrug is een stedenbouwkundig plan en bestemmingsplan vastgesteld door gemeente Zaanstad. Op basis van deze besluiten is Hembrug Zaandam B.V. (HBZ) bezig met de voorbereiding van het bouwrijp maken van het noordelijk deel van Hembrug. Voor het vellen en kappen van bomen op het Hembrugterrein is een kapvergunning nodig. HBZ heeft deze vergunningaanvragen in de afgelopen maanden voorbereid en voor een aantal bouwvelden is recent een kapvergunning aangevraagd bij gemeente Zaanstad.

Elke boom die wordt gekapt voor de ontwikkeling wordt gecompenseerd door herplant. Dit gebeurt volgens het beleid en de eisen van gemeente Zaanstad. Dit betekent concreet dat alle 1e, 2e, 3e orde te kappen bomen worden gecompenseerd door respectievelijk 1e, 2e, 3e orde compensatie bomen. De compensatie bomen worden voor het merendeel in de noordwestrand aangeplant. Hierdoor kan vrij snel een nieuwe groene, dichte bosrand tot wasdom komen aan de noordwestkant van het Hembrugterrein.

Verder heeft Hembrug Zaandam B.V. samen met Groen Zaans en Vereniging Kontakt Milieubeheer Zaanstreek het initiatief opgezet om bestaande kleinere en niet kapvergunningsplichtige bomen te verplanten. In plaats van kappen en het terrein daarna bouwrijp te maken, worden goed verplaatsbare boompjes en zaailingen eerst ‘geoogst’. Deze kunnen aansluitend op het Hembrugterrein worden herplant maar ook elders binnen Zaanstad. Wij zoeken vrijwilligers voor de oogst van deze boompjes in het voorjaar. Mocht je geïnteresseerd zijn, dan kun je je via onderstaande button alvast vrijblijvend aanmelden.

De gemeenteraad van Zaanstad heeft afgelopen september het mobiliteitsplan voor het Hembrugterrein vastgesteld. Hierbij zijn ook een aantal moties aangenomen. Zo heeft de raad het college van B&W onder meer verzocht om een actieve lobby bij de Vervoersregio Amsterdam te voeren voor uitbreiding van het openbaar vervoer voor/op het Hembrugterrein. Op basis van het Mobiliteitsplan wordt in samenwerking met gemeente Zaanstad een investeringsagenda voor de komende jaren opgesteld en een aantal mobiliteitsprojecten opgestart. De één is concreter dan de ander.

De voorbereidingen worden gestart om de periodieke monitoring van verschillende mobiliteitsaspecten te organiseren. Het gaat daarbij om de monitoring van het aantal vervoersbewegingen, type vervoer en bijvoorbeeld de bezettingsgraad van de parkeerplaatsen.

Een tweede project betreft de verlegging van de route van de buurtbus over de Middenweg. Hierover vinden de laatste gesprekken plaats met de gemeente en Conexxion. Nadere informatie volgt spoedig. Daarnaast wordt gestart met een Plan van Aanpak voor de invoering van betaald parkeren op het Hembrugterrein en start het lobbytraject om te komen tot een waterverbinding met Amsterdam Centraal. Dit is een greep uit de verschillende mobiliteitsprojecten.

Bekijk hier de film die we indienden bij de Raad: https://youtu.be/V_nJrwzXhj0 

Het college heeft het bestemmingsplan voor het noordelijk deel van het Hembrugterrein goedgekeurd. Gemeente Zaanstad en de ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam B.V.) ontwikkelen dit voormalig militair industrieterrein.  Wethouder Wessel Breunesse: ‘Ik ben er trots op dat we dit mooie plan nu mogen voorleggen aan de gemeenteraad. Het Hembrugterrein is een unieke plek, waar in de toekomst wonen, werken, kunst, cultuur en natuur hand in hand gaan.’

Projectdirecteur Hembrug Zaandam B.V., Sabine Renders: “Bij de totstandkoming van het bestemmingsplan zijn de ondernemers en bewoners op en rondom het Hembrugterrein betrokken en is naar aanleiding van de ingediende zienswijzen het plan op een aantal punten nog aangepast. We zien uit naar de behandeling van dit plan in de gemeenteraad”.

Bestemmingsplan noordelijk deel Hembrug
Wethouder Wessel Breunesse: “Met de vaststelling van dit Bestemmingsplan leggen we de basis voor het woningbouwprogramma in het noordelijk deel van het Hembrugterrein. Hier worden in een prachtige groene omgeving, met respect voor erfgoed en natuur, meer dan 950 nieuwe woningen en bijbehorende voorzieningen gerealiseerd. Minstens 20% van de woningen is bestemd voor de sociale huur.’

Sinds de vernietiging van het eerdere bestemmingsplan in 2019 door de Raad van State is hard gewerkt aan een Masterplan voor het Hembrugterrein. Op basis van het Masterplan Hembrug is in overleg met ondernemers en bewoners op en rondom het terrein (waaronder de havenbedrijven Westpoort en de Port of Amsterdam) een zo’n evenwichtig mogelijk  stedenbouwkundig plan gemaakt voor het noordelijk deel van Hembrug. Het college heeft dit plan in maart jl. vastgesteld . Het stedenbouwkundig plan vormt de onderlegger voor het ‘Bestemmingsplan noordelijk deel Hembrug‘.

Beeldkwaliteitsplan Hembrug
Het college heeft ook het definitieve Beeldkwaliteitsplan Hembrug goedgekeurd. Het Beeldkwaliteitsplan Hembrug is een uitwerking van de, in 2016 al opgestelde, Gebiedspaspoorten voor Hembrug. Het Beeldkwaliteitsplan geeft de essenties, ontwerpprincipes en richtlijnen voor de beeldkwaliteit van het terrein. Het plan geldt zowel voor de nieuwbouw, bestaande gebouwen als de buitenruimte op Hembrug.  Het plan wordt bij vaststelling door de gemeenteraad onderdeel van de Welstandsnota waardoor het geldt als toets aan de welstandscriteria.

Aanvraag woningbouwimpuls
Gemeente Zaanstad doet voor de ontwikkeling van het Hembrugterrein een aanvraag voor de Regeling Woningbouwimpuls vierde tranche. Wethouder Breunesse: ‘De woningbouwimpuls kan ons helpen een extra kwaliteitsimpuls te geven aan de ontwikkeling van het Hembrugterrein.’

Vervolg
Nu het college akkoord is met het definitieve Bestemmingsplan voor het noordelijk deel en het Beeldkwaliteitsplan Hembrug gaan deze ter besluitvorming naar de gemeenteraad. Er is gelegenheid om op 6 oktober as. in het Zaans Beraad in te spreken. Op 13 oktober as. neemt de gemeenteraad in principe het besluit over vaststelling van dit Bestemmingsplan noordelijk deel Hembrug en het Beeldkwaliteitsplan Hembrug.

De exacte data en linkjes worden gepubliceerd in het Zaans stadsblad en gemeenteblad, de website van de gemeente en deze website.

Sfeerimpressie ontwikkeling Hembrugterrein © BURA 2022

Op donderdag 15 september jl. heeft de ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam B.V.) het eigendom van Gebouw 269 op het Hembrugterrein overgedragen aan kunstenaar/ondernemer Dirk van der Kooij. KOOIJ is al gevestigd op het Hembrugterrein in Gebouw 217. Door deze aankoop zal KOOIJ zijn productiewerkzaamheden gaan verplaatsen en kunnen uitbreiden. In Gebouw 217 blijven onder meer het kantoor en de showroom van KOOIJ gevestigd.

Dirk van der Kooij: “Het Hembrugterrein is het thuis van KOOIJ geworden. Hier proberen we te produceren op een manier die zowel duurzaam is voor mens als planeet, in een werkplaats met veel natuurlijk licht en frisse lucht. De laatste tijd kampen we met een ruimte tekort. Dit is niet meer in lijn met onze idealen van een gezonde werkomgeving. Daarnaast is er in onze huidige situatie weinig ruimte om onze machines te herontwikkelen en nieuwe ontwerpprojecten te starten. Deze ruimte in Gebouw 217, dat ooit mijn dromen heeft laten uitkomen, beperkt mij nu. Het is tijd voor een verhuizing. Produceren in Nederland is misschien onlogisch. Goed doen is duur en kost enorm veel ruimte. Maar omdat ik mijn studio ben begonnen met een mentaliteit die de makers net zo hoog waardeert als de producten zelf, is outsourcing nooit echt een optie geweest. Mijn plan met Gebouw 269 is om mijn eigen productie-utopia te creëren: met ruimte om processen te verbeteren, veilig te werken en CO2-neutraliteit te bereiken. Ruimte om te ademen! Toen ik voor het eerst op het Hembrugterrein aankwam (bijna 10 jaar geleden) waren er onverharde wegen en groeiden er bomen in de gebouwen. Dit beeld is nooit uit mijn gedachten gegaan. De renovatieplannen omvatten het binnenhalen van buiten: veel bomen en een ruig gevoel dat het nut van de ruimte eer aandoet zonder het onnodig gepolijst of opzichtig te maken. We kunnen niet wachten om jullie het eindresultaat te laten zien. Ik ben erg dankbaar dat Hembrug Zaandam B.V. het mogelijk maakt om onze productie gezond, lokaal en blij te houden.”

Projectdirecteur Sabine Renders: "Doel is het Hembrugterrein te transformeren tot een gemengd gebied voor wonen, werken, kunst, cultuur en natuur. We zijn blij dat Dirk van der Kooij zijn bedrijf op deze manier verder kan uitbouwen op het Hembrugterrein. Zo draagt hij bij aan ons doel om het Hembrugterrein tot een bruisende en afwisselende plek te maken met ruimte voor wonen én werken."



Gebouw 269
Dit gebouw, ook wel ‘Magazijn De Dood’ genoemd, stamt uit 1928 en heeft een bruto vloeroppervlak van ca. 3.160 m2. Het gebouw is een gemeentelijk monument. Op het Hembrugterrein is dit magazijn het enige gebouw in de stijl van de Amsterdamse School, te herkennen aan de toren en de overheersend horizontale lijnen. Het gebouw heeft drie verdiepingen, waarbij de hoogstgelegen verdiepingen meer ramen hadden. In het magazijn werden onder meer hulzen opgeslagen.

De gebouwen op het Hembrugterrein waren genummerd. Oorspronkelijk was dit oplopend, maar tegenwoordig is er geen logica in te herkennen. Als een gebouw werd gesloopt kreeg de nieuwbouw een nieuw nummer. Hierdoor konden zelfs de medewerkers de gebouwnummers niet uit elkaar halen en kregen veel gebouwen een bijnaam. Hoewel in magazijn ‘De Dood’ munitie lag opgeslagen, had het zijn naam niet te danken aan gevaarlijke werkomstandigheden. De leidinggevende die hier werkte was de heer De Dood en zijn medewerkers waren, naar het schijnt, als de dood voor hem. Zijn kantoor op de bovenste verdieping is drie treden hoger dan de rest van de werkvloer, om zijn gezag extra te benadrukken.

Mobiliteitsplan Hembrug
Het college van B&W heeft afgelopen 12 juli ingestemd met het Mobiliteitsplan Hembrug. Op aanstaande donderdag 8 september wordt het plan besproken in het Zaans Beraad. Raadpleeg het raadsinformatiesysteem van de gemeente Zaanstad voor meer informatie (https://gemeenteraad.zaanstad.nl).

Bestemmingsplan noordelijk deel Hembrug
Afgelopen 29 maart is het Ontwerpbestemmingsplan voor het noordelijk deel vastgesteld door het college van B&W en aansluitend ter inzage gelegd. Er is een aantal zienswijzen tegen het Ontwerpbestemmingsplan ingediend. In de afgelopen maanden is het Bestemmingsplan, onder meer op basis van deze zienswijzen, aangepast. Begin september wordt het Bestemmingsplan in procedure gebracht voor vaststelling door de gemeenteraad van Zaanstad. Zodra het college van B&W heeft ingestemd met het Bestemmingsplan noordelijk deel Hembrug, informeren we je over de datum wanner het plan in het Zaans Beraad wordt besproken.



Beeldkwaliteitsplan Hembrug
Het Ontwerpbeeldkwaliteitsplan Hembrug is in maart 2022 vastgesteld door het college van B&W. Het ontwerpplan heeft samen met het Ontwerpbestemmingsplan ter visie gelegen. Er zijn geen zienswijzen tegen het ontwerpplan ingediend. In september wordt het Beeldkwaliteitsplan Hembrug samen met het Bestemmingsplan Hembrug in procedure gebracht voor vaststelling door de gemeenteraad.
 
Masterplan Openbare Ruimte Hembrug
Afgelopen juni zijn we samen met onze adviseurs en de gemeente gestart met het maken van een concept Masterplan voor de (toekomstige) openbare ruimte op het Hembrugterrein (MOR). In het MOR worden de kaders en bouwstenen geformuleerd voor de (her)inrichting van de openbare ruimte en de afspraken en uitgangspunten voor toekomstig beheer en eigendom vastgelegd. In het najaar organiseren wij een bijeenkomst voor bewoners en ondernemers op en rondom het terrein over dit plan in wording.
 
Voorbereiding bouwrijp maken
Samen met Plegt Vos Infra & Milieu en adviseurs wordt gewerkt aan de voorbereiding van het bouwrijp maken van het noordelijk deel om, zodra het bestemmingsplan is vastgesteld, te kunnen starten met de uitvoering van de eerste fase zodra het Bestemmingsplan onherroepelijk is. In overleg met de gemeente is bijvoorbeeld een raamsaneringsplan voor Hembrug opgesteld en zijn er kapvergunningaanvragen voor het noordelijk deel voorbereid. In juni zijn er inloopavonden over de bomenkap georganiseerd. In september 2022 gaan wij een aantal kapvergunningen aanvragen bij de gemeente zodat deze aansluitend behandeld kunnen worden. 

Stedenbouwkundig plan zuidelijk deel
We hadden voor de zomer willen starten met het Stedenbouwkundig plan voor het zuidelijk deel van het Hembrugterrein. Dit bleek niet haalbaar. De afgelopen maanden hebben wij gewerkt aan de afronding van het Bestemmingsplan voor het noordelijk deel, het Mobiliteitsplan Hembrug etc. We denken niet eerder dan in januari 2023 te gaan starten met de Stedenbouwkundige planuitwerking voor het zuidelijk deel. Meer informatie volgt tegen die tijd.

De rijke geschiedenis van het Hembrugterrein bleef tijdens een bezoek aan deze unieke plek vaak een mysterie voor het grote publiek. Dankzij initiatiefnemer Jos van Rijn van Hembrug Zaandam B.V. is er nu een nieuwe QR-route die tijdens een wandeling of rondleiding verhalen over de bestaande Hembrug-gebouwen tot leven brengt. Maandag 18 juli – vlak voor zijn pensioen – was de feestelijke onthulling van deze nieuwe QR-route die Jos van Rijn ontwikkelde in samenwerking met Stichting Zaans Museum, Stichting Marketing Zaanstreek en Hembrug Zaandam B.V.

‘De Hembrug geschiedenis voor altijd en iedereen bewaard houden’ dat was de drijfveer van Jos van Rijn toen hij begon aan zijn QR-avontuur. ‘Tijdens mijn rondes over het Hembrugterrein en bezoeken aan de huidige ondernemers ontmoette ik zoveel bezoekers met vragen over de gebouwen; daar moest ik wel iets mee. Ook zijn de huidige gebruikers van de gebouwen niet altijd goed zichtbaar, vandaar ook de koppeling naar hun websites via de QR-codes.’ Afgelopen maandag kon Jos zijn eerste QR-routebordje eindelijk delen met alle aanwezigen.

Feestelijke onthulling 
In aanwezigheid van vele belangstellenden én de zomerse zon onthulde Jos van Rijn samen met Anneke Wijdogen-Vis van Stichting Marketing Zaanstreek, Martine Verstraete van Stichting Zaans Museum en Sabine Renders van Hembrug Zaandam B.V. het eerste QR-bordje op gebouw 316. Dit Rijksmonument en voormalig was- en kleedlokaal is tegenwoordig het atelier van kunstenaar Jasper Krabbé lezen we als we de QR-code scannen. Met het tekenen van een officiële afsprakenbrief rondom het toekomstig beheer van de QR-route werd het officiële gedeelte afgesloten en was het tijd voor een drankje, hapje en het ophalen van vele Hembrug herinneringen.

Hembrug QR-route en museum
Per 1 augustus gaat Jos van Rijn officieel met pensioen en zijn op bijna alle bestaande gebouwen - die samen een unieke collectie vormen - de nieuwe QR-routebordjes te vinden. Een mooie aanvulling op het aanwezige Hembrug Museum (een openluchtpresentatie van het Zaans Museum) én de rondleidingen. De bordjes zijn ontworpen door Laura van Dijk van het Zaans Museum en kunnen los van elkaar met je mobiel gescand worden om vervolgens de verhalen van vroeger en vandaag in beeld te krijgen. ‘De mooiste verhalen zijn die van de mensen die hier ooit gewerkt hebben’, aldus Jos. Men hoeft ook niet persé de complete route te lopen. ‘Iedereen moet hier kunnen dwalen’, laat hij ons tot slot trots weten.



Interesse?
Via de website van Zaans Museum lees je alles over deze bijzondere QR-route die zowel voor jong als oud op ieder gewenst moment te beleven is. Het Hembrugterrein ligt op de grens tussen Amsterdam en Zaandam en is uitstekend te bereiken met openbaar vervoer en auto. Parkeren is gratis. Fietsen kan natuurlijk ook. Vanaf de Dam in Amsterdam fiets je in 30 minuten naar het Hembrugterrein en vanaf de Dam in Zaandam ben je er op de fiets in slechts 10 minuten. Goede tip dus voor deze zomervakantie! Zie link. 

Op donderdagavond 7 juli presenteerde Strootman Landschapsarchitecten, in het bijzijn van 11 geïnteresseerde aanwezigen, het concept schetsontwerp van het inrichtingsplan van het Hembrugbos. Aansluitend lichtte de Enclave hun idee voor het maken van een voedselbos op de open plek toe.

Na de presentaties werd met de aanwezigen gesproken over de wijze waarop de open plek in het bos gebruikt en ingericht moet worden, en het idee om de oude schietbaan op een nieuwe manier terug te laten komen op de open plek. Alle aanwezigen zijn tevreden over het voornemen om meer bomen te punten en het terugbrengen van de structuur van de oude schietbaan. Over de precieze invulling van het bos en de open plek hebben aanwezigen verschillende ideeën. Daarom hebben de aanwezigen de gemeente Zaanstad om meer ruimte en tijd gevraagd, om zo samen met de gemeente na te kunnen denken over de inrichting en het beheer van de open plek en de oude schietbaan. Zo kan in gezamenlijkheid toegewerkt worden naar een definitief inrichtingsplan. Gemeente Zaanstad komt hiervoor na het zomerreces met een procesvoorstel.  

Lees hier het verslag over de avond.

In de toekomst komen meer mensen op de fiets, lopend of met het openbaar vervoer naar het Hembrugterrein komen en minder mensen met de auto. Dat is een van de ambities in het Mobiliteitsplan Hembrug, dat hiermee helemaal in lijn is met het gedachtegoed zoals vastgelegd in het Zaans Mobiliteitsplan. Het college van burgemeester en wethouders heeft 12 juli ingestemd met het Mobiliteitsplan Hembrug. Wethouder Gerard Slegers: ‘Het zal op het Hembrugterrein de komende jaren drukker worden en dat moeten we in goede banen leiden. We willen toekomstige bewoners, ondernemers en bezoekers stimuleren om meer duurzame keuzes te maken als het gaat om vervoer. We verwachten dat de keuze voor de auto met de voorgestelde maatregelen met 20% zal dalen.’ Het college legt het Mobiliteitsplan Hembrug ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad.

Gemeente Zaanstad en Hembrug Zaandam BV (de ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke) werken samen aan de herontwikkeling van het Hembrugterrein. Het terrein is op dit moment vooral aantrekkelijk voor auto- en fietsverkeer. Wethouder Wessel Breunesse: ‘Dit unieke gebied in Zaanstad wordt de komende jaren een prachtige plek om te wonen, werken, verblijven en recreëren. Daarbij willen we zorgvuldig omgaan met het unieke karakter van het gebied en voorkomen dat het vol komt te staan met auto’s. Zo blijft er ook voldoende ruimte voor groen en plekken om elkaar te ontmoeten.’ Voor het opstellen van het mobiliteitsplan is onder meer input gevraagd aan de ondernemers op het terrein, omwonenden, Vervoerregio Amsterdam en andere geïnteresseerden.

In het mobiliteitsplan worden twaalf maatregelen voorgesteld. Zo worden lopen, fietsen en het gebruik van openbaar vervoer gestimuleerd door de inrichting van de openbare ruimte. Er moeten meer bussen gaan rijden en een hoogwaardige openbaar vervoersverbinding over het water richting Amsterdam biedt volop kansen. Ook worden de mogelijkheden voor betaald parkeren en deelmobiliteit verder onderzocht. Deelmobiliteit - deelauto’s, deel-bestelbusjes, cargobikes, scootmobielen en fietsen – zorgt ervoor dat mensen per situatie kunnen kiezen welk vervoersmiddel ze gebruiken.

Sabine Renders, projectdirecteur Hembrug Zaandam BV:
‘De mobiliteitsoplossingen van vandaag gaan verder dan het bieden van voldoende parkeerruimte. Mobiliteit staat centraal, maar de auto niet meer altijd. Toewerken naar een breder mobiliteitsaanbod betekent dat mobiliteit veel eerder in het ontwikkelproces moet worden opgepakt. Dit is ook nodig voor behoud en versterking van de unieke kwaliteiten van het Hembrugterrein. Het Mobiliteitsplan Hembrug omschrijft een reeks van maatregelen om deze opgave te realiseren. In de komende jaren gaan we samen met gemeente Zaanstad, ondernemers en bewoners op en rondom het terrein aan de slag met de implementatie van deze maatregelen.’

Klik op de link en bekijk hier het Mobiliteitsplan!

In een panelgesprek met onder meer de gemeente Zaanstad, Marketing Zaanstreek, diverse ondernemers op Hembrug zoals BIND, Het Hem, Joris Laarman en Eelco van Loenen namens LIFE is onder andere stilgestaan bij de vraag hoe we de positionering van een hoogstaande kunstprogrammering kunnen verbinden met de lokale opgaven en welke kansen en uitdagingen we zien.

   
Sabine Renders, projectdirecteur namens Hembrug Zaandam BV:
‘Het symposium vormt een mooie start van de samenwerking tussen ons, LIFE, gemeente Zaanstad en de ondernemers en bewoners op het Hembrugterrein over de kunst- en werkprogrammering in de bestaande gebouwen en industriële hallen op Hembrug. Duidelijk is dat we de potentie zien en delen, maar de schouders er gezamenlijk onder moeten zetten om deze ambities in de loop der jaren waar te maken.'

Het college van de gemeente Zaanstad heeft groen licht gegeven voor het verder in procedure brengen van het ontwerpbestemmingsplan voor het noordelijk deel van Hembrug én het Beeldkwaliteitsplan Hembrug. De ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke (tezamen Hembrug Zaandam BV) heeft samen met haar adviseurs en gemeente Zaanstad intensief gewerkt aan deze plannen. Sabine Renders, projectdirecteur namens Hembrug Zaandam BV: ‘Het ter visie leggen van het ontwerpbestemmingsplan voor het noordelijk deel door het college vormt een belangrijke stap om te komen tot de realisatie van woningbouw op het Hembrugterrein. Samen met dit Beeldkwaliteitsplan ligt er een uitnodigend en integraal ontwerpkader voor behoud en versterking van de Hembrug ‘look & feel’. Hier zijn we ontzettend blij mee.’ Wethouder Wessel Breunesse: ‘Het Hembrugterrein is een fantastische plek in Zaanstad. Denk je eens in dat hier over een paar jaar mensen wonen, in een prachtige groene omgeving, waar met respect voor erfgoed en natuur nieuwe woningen en bijbehorende voorzieningen worden gerealiseerd. Dat is nu weer een stap dichterbij!’

Bestemmingsplan Hembrug noordelijk deel

Het ontwerpbestemmingsplan is gebaseerd op het stedenbouwkundig plan voor het noordelijk deel (zie website hembrugontwikkelt.nl) dat in maart jl. door het college is goedgekeurd. Nu heeft het college ook het ontwerpbestemmingsplan goedgekeurd met 93.000 m2 bvo voor de functie ‘wonen’ en ca. 8.250 m2 bvo voor werkfuncties en voorzieningen. Naast de ruimtelijke inpassing van het programma, zijn behoud, uitbreiding en verrijking van het (natuur)landschap en de (toekomstige) openbare ruimte, de mobiliteit, circulariteit en de energietransitie belangrijke thema’s in het plan. Dit plan wordt ter inzage gelegd en vervolgens in de zomer van 2022 behandeld door de gemeenteraad van Zaanstad. Hembrug Zaandam BV start met de uitvoering van het bouwrijp maken zodra het bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad en deze onherroepelijk is. Mocht er geen beroep worden ingesteld tegen het bestemmingsplan dan is start van de nieuwbouw in principe vanaf de zomer van 2023 mogelijk.

Beeldkwaliteitsplan Hembrug

Het Beeldkwaliteitsplan Hembrug is gericht op het in samenhang behouden en versterken van de unieke kwaliteiten van het Hembrugterrein. Dit plan vormt het nieuwe welstandskader voor het Hembrugterrein. Het biedt architecten, vormgevers en opdrachtgevers, op basis van een aantal essenties voor de beeldkwaliteit, een leidraad voor de ontwerpen van gebouwen en buitenruimte. De essenties zijn gebaseerd op de vier kernwaarden van Hembrug – open, authentiek, verrassend en verbindend.  Deze waarden gelden zowel voor de inrichting van de buitenruimte, als voor de nieuwbouw en de bestaande, veelal monumentale, gebouwen.

Het beeldkwaliteitsplan gaat tegelijk met het ontwerpbestemmingsplan gedurende zes weken ter inzage.

De exacte data en linkjes worden gepubliceerd in het Zaans stadsblad en gemeenteblad, de website van de gemeente en deze website.

Het Hembrugterrein is een voor Nederland bijzondere locatie van 42,5 hectare in Zaandam aan het Noordzeekanaal en de Zaan. Het terrein staat aan de vooravond van een grote ontwikkeling. De opgave is om het Hembrugterrein verder te ontwikkelen tot een gemengd gebied voor wonen, bedrijvigheid, kunst en cultuur, natuur en evenementen.

De ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke (samen Hembrug Zaandam B.V.), eigenaar/ontwikkelaar van het Hembrugterrein, werkt samen met de gemeente Zaanstad aan de herontwikkeling van het Hembrugterrein. Na het Masterplan Hembrug, vastgesteld door de gemeenteraad op 22 april 2021, is op 8 maart jl. het Stedenbouwkundig plan voor het noordelijk deel vastgesteld door het College van B&W van de gemeente Zaanstad. Lees hier het Stedenbouwkundig plan voor het noordelijk deel. De komende periode worden er, naast het Stedenbouwkundig plan noordelijk deel, meer uitwerkingen van het Masterplan Hembrug in verschillende planproducten ter vaststelling in procedure gebracht:

• Ontwerp bestemmingsplan noordelijk deel
• Mobiliteitsplan Hembrug
• Beeldkwaliteitsplan Hembrug

De Visie Hembrugbos is eerder al in procedure gebracht.

In deze plannen komen verschillende thema’s aan bod die voor een deel ook overkoepelend zijn. Dit betreft bijvoorbeeld de cultuurhistorie, het woonprogramma, de openbare ruimte, het landschap (bomen en bos) en duurzaamheid.

Behoud van karakter

Alle planvorming is erop gericht om het huidige karakter van Hembrug te behouden en verder te versterken. Bijvoorbeeld door een mix van grotere en kleinere gebouwen in de nieuwbouw, afwisselende dakvormen en een versterking van het bos in het noordelijk deel. Ook bij het ontwerp van de openbare ruimte wordt goed gekeken naar de huidige sfeer, invulling en gebruik.

Merendeel van de woningbouw in het noordelijk deel

Bezwaren van bedrijven uit het havengebied maakten dat er opnieuw naar de programmering van het Hembrugterrein is gekeken. Het antwoord op deze bezwaren is gevonden in het verschuiven van de woningbouw ten opzichte van de eerdere planvorming.

Dat betekent dat het merendeel van de woningen wordt gebouwd in het noordelijk deel van Hembrug.

1.400 bomen erbij

Het thema duurzaamheid is verweven in het hele Stedenbouwkundig plan. Dit wordt zichtbaar in allerlei kenmerken van het plan zoals bijvoorbeeld het ‘boomvriendelijk’ positioneren van de nieuwbouw, het ontwerpen van groene pleinen, het beperken van autoverkeer, het versterken van de groenstructuur, het maken van natuurlijke oevers en het opvangen van (overtollig) water. In het noordelijk deel worden in totaal ca. 1.400 bomen toegevoegd. Per saldo veel meer dan er voor de inpassing van de nieuwbouw in het noordelijk deel moet worden gekapt.

Integrale aanpak en participatie

De gebiedsontwikkeling van Hembrug wordt integraal aangepakt. Er wordt naast elkaar gewerkt aan de verschillende plannen op basis van intensieve participatie. Door middel van deze participatie wordt zo goed en vroeg mogelijk rekening gehouden met ieders belang. Zo is bijvoorbeeld een gebouw in het ontwerp van het noordelijk deel naar aanleiding van de participatie twee verdiepingen lager geworden. De opbrengst van de participatie, en wat er vervolgens mee is gedaan in de verschillende plannen, is te vinden in het participatierapport.

En hierna

In de vervolgfase worden ontwerpen voor de nieuwbouw in het noordelijk deel en een stedenbouwkundig plan voor het zuidelijk deel gemaakt. Ook hierbij wordt zo goed mogelijk rekening gehouden met ieders belang en het gesprek hierover gecontinueerd met de bewoners en ondernemers op en rondom het Hembrugterrein waaronder Taets, de havenbedrijven en Port of Amsterdam. Daarnaast starten de betrokken partijen met het opstellen van een masterplan voor de openbare ruimte en de uitvoering van verschillende projecten op het gebied van mobiliteit. Zo wordt bijvoorbeeld de waterverbinding met Amsterdam verbeterd en deelmobiliteit aangeboden op het Hembrugterrein. Ook wordt een aantal bestaande gebouwen op Hembrug gereed gemaakt voor bijvoorbeeld een kunstprogrammering en co-working.

De komende periode worden de verschillende plannen vastgesteld. Elk plan heeft zijn eigen planning en inspraakmogelijkheden. Kijk op www.hembrugontwikkelt.nl/nieuws voor de planning. Zodra de plannen gereed zijn voor publicatie zijn ze ook op deze website te vinden.

Team

De ontwikkelcombinatie ABC Planontwikkeling, LIFE Europe en Ten Brinke (samen Hembrug Zaandam B.V.) werkt intensief samen met de gemeente Zaanstad om deze unieke gebiedsontwikkeling te realiseren. BURA urbanism, Strootman Landschapsarchitecten en Did Vastgoedontwikkeling hebben, in samenwerking met bureaus Kickstad en de Firma Stek, in opdracht van Hembrug Zaandam B.V. gewerkt aan het Stedenbouwkundig plan.

Beeld: ontwikkeling Hembrugterrein fase 1 (noordelijk deel). 
© BURA urbanism 2022

Op dit moment zijn we bezig met het afronden van de verschillende planproducten voor Hembrug zodat deze aansluitend in procedure gebracht kunnen worden voor vaststelling door de gemeente Zaanstad. De planproducten zijn: het Mobiliteitsplan Hembrug, het Beeldkwaliteitsplan Hembrug, het Stedenbouwkundig Plan en het Ontwerpbestemmingsplan voor het noordelijk deel. Daarnaast neemt de gemeenteraad een besluit over de bosvisie zoals opgesteld door gemeente Zaanstad in samenwerking met Strootman Landschapsarchitecten.  

Overzicht voorlopige planning planproducten

Dit overzicht schetst een voorlopige planning van de besluitvorming rondom de verschillende planproducten. Dit geeft een indruk van de intentie op dit moment, onder voorbehoud van de behandeling kan dit nog wijzigen.

Participatierapport

Vorig jaar hebben we veel waardevolle feedback en ideeën ontvangen op alle plannen die gemaakt zijn voor het toekomstige Hembrug. Tijdens bijeenkomsten, in online werksessies, via de website, per mail en op inloopmiddagen hebben veel mensen hun mening gegeven en daar zijn we blij mee! De plannen worden er alleen maar beter van. De opbrengst van de participatie, en wat er vervolgens mee is gedaan in de verschillende plannen, is terug te vinden in het participatierapport over 2021. De bijlagen van het rappport vind je hier. Dit rapport is opgesteld door bureau Kickstad en wordt met de planproducten samen door de Gemeente in procedure gebracht.

Bron: Stedenbouwkundig Plan Hembrug Noordelijk deel. Beeld: BURA

Mobiliteitsplan Hembrug

Het Mobiliteitsplan Hembrug dient als integraal en overkoepelend plan van aanpak om stapsgewijs tot een duurzame transitie van de huidige en toekomstige mobiliteitsstromen naar en op het Hembrugterrein te komen. Het plan is een uitwerking van het Masterplan Hembrug en sluit ook aan bij de ambities zoals geformuleerd voor het Hembrugterrein in het Zaans Mobiliteitsplan 2040. Het mobiliteitsplan voor Hembrug geeft antwoord op de vraag hoe de bereikbaarheid van het Hembrugterrein kan worden verbeterd en de keuze voor wijze van vervoer kan worden gewijzigd.

Het Mobiliteitsplan Hembrug wordt na de gemeenteraadverkiezingen van 16 maart as. behandeld door de nieuwe gemeenteraad van Zaanstad.

Visie op het Hembrugbos

De gemeente Zaanstad heeft een visie voor het Hembrugbos opgesteld, in samenwerking met Strootman Landschapsarchitecten. Dit bureau heeft ook in opdracht van Hembrug Zaandam gewerkt aan het stedenbouwkundig plan voor het noordelijk deel van Hembrug. 

De visie op het Hembrugbos staat op 10 maart 2022 op de agenda ter besluitvorming door de gemeenteraad. 

Bij onduidelijkheden kun je contact opnemen met procesmanager Janneke van der Kroft van Gemeente Zaanstad; Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..  

Beeldkwaliteitsplan Hembrug

Het ontwerp beeldkwaliteitsplan Hembrug beschrijft op basis van vier kernwaarden de essenties en bijbehorende ontwerpprincipes van de gewenste beeldkwaliteit voor het Hembrugterrein. Zowel voor de inrichting van de buitenruimte, de nieuwbouw als de bestaande, veelal monumentale, gebouwen. Zo worden de gebouwontwerpen op basis van dit plan beoordeeld door de gemeente Zaanstad en dient het plan samen met de gebiedspaspoorten als leidraad voor architecten, vormgevers en opdrachtgevers om gebouwen te ontwerpen en/of bestaande gebouwen aan te passen die goed aansluiten bij de Hembrugse look & feel.

Het ontwerp beeldkwaliteitsplan Hembrug staat vooralsnog in maart 2022 op de agenda voor besluitvorming door het college van B&W. Hierna wordt het ontwerp beeldkwaliteitsplan Hembrug gedurende 6 weken ter inzage gelegd. Publicatie vindt dan ook plaats in het Zaans stadsblad en gemeenteblad, de website van de gemeente en onze website www.hembrugontwikkelt.nl. Het beeldkwaliteitsplan Hembrug wordt, na de ter visie legging van het ontwerp en eventueel daaruit volgende aanpassingen, ter besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad van Zaanstad.

 Bron: Stedenbouwkundig Plan Hembrug Noordelijk deel. Beeld: BURA

Stedenbouwkundig plan noordelijk deel

In april 2021 heeft de gemeenteraad van Zaanstad het Masterplan Hembrug vastgesteld. Het Hembrugterrein is op basis van dit kaderplan in samenwerking met BURA Urbanism en Strootman Landschapsarchitecten verder uitgewerkt in een stedenbouwkundig plan voor het noordelijk deel. Dit plan betreft de uitwerking van het noordelijk deel van Hembrug voor onder meer het landschap, de openbare ruimte, het programma en de ruimtelijke inpassing hiervan. Het stedenbouwkundig plan illustreert hoe de identiteit en herkenbaarheid van het Hembrugterrein worden behouden en versterkt door de toevoeging van een nieuwe laag aan het DNA in de vorm van gebouwen en verblijfsplekken. Dit plan wordt gebruikt voor het maken van een bestemmingsplan voor het noordelijk deel en vormt het uitgangspunt voor de verdere planuitwerking in de vorm van gebouwontwerpen en inrichtingsplannen voor de openbare ruimte.

Het stedenbouwkundig plan noordelijk deel staat vooralsnog in maart 2022 op de agenda voor besluitvorming door het college van B&W. Daarna gaat het ter informatie door naar de gemeenteraad. Op dit plan kunnen geen zienswijzen worden ingediend.

Ontwerpbestemmingsplan noordelijk deel Hembrug

Het stedenbouwkundig plan en de visie op het Hembrugbos vormen de basis voor het ontwerpbestemmingsplan voor het noordelijk deel. Dit plan staat vooralsnog in maart 2022 op de agenda voor besluitvorming door het college van B&W. Na besluitvorming door het college wordt het ontwerpbestemmingsplan zo spoedig mogelijk ter inzage gelegd. Het plan kan dan in digitale vorm geraadpleegd worden via www.ruimtelijkeplannen.nl. Publicatie vindt ook plaats in het Zaans stadsblad en gemeenteblad, de website van de gemeente en onze website www.hembrugontwikkelt.nl. Ook zal de gemeente Zaanstad een informatiebijeenkomst organiseren. Zodra hierover mee bekend is delen wij deze informatie. Het ontwerpbestemmingsplan wordt, na de ter inzage legging en eventueel daaruit volgende aanpassingen, ter besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad van Zaanstad.

Samen met zijn trouwe viervoeter Bonnie is Jos een bekend gezicht op Hembrug. ‘Bij sommige ondernemers staat zelfs een voerbak voor Bonnie klaar en bij anderen doe ik een bak koffie’, start hij zijn verhaal. Door de jaren heen bouwde hij met velen een mooie band op en verzorgde Jos regelmatig rondleidingen voor relaties of kinderen/kleinkinderen van oud-medewerkers van de hier ooit gevestigde geheime Artillerie Inrichting.

Mooie herinneringen

Ook organiseerde Jos in teamverband de opening van het Zaans Museum en was hij zelfs gastheer voor Koning Willem Alexander bij het jubileum van Vluchtelingenwerk in 2019. Zijn bevlogenheid zorgt er nog altijd voor dat Jos een graag geziene gast is op Hembrug.

Hembrug gebouwen toen en nu
Met veel huidige ondernemers heeft hij dan ook een speciale band. Al pratende viel het Jos op dat lang niet iedereen bekend is met de geschiedenis van de verschillende gebouwen. Zo ontstond het idee voor een mooi initiatief of zoals Jos het zelf noemt ‘een zichtbaar afscheidscadeau in aanloop naar zijn pensioen.’

Speciale QR-route

Alle gebouwen op Hembrug zijn bijzonder in functie en bouwvorm. Al wandelend over het terrein roept deze unieke plek veel vragen op bij toeristen, passanten en andere geïnteresseerden. Samen met het Hembrug Museum (Zaans Museum) werkt Jos momenteel hard aan een speciale QR-route over het Hembrugterrein waarbij elk gebouw voorzien wordt van een bord met QR-code die doorlinkt naar de website omgeving van het Hembrug Museum. Hier wordt zowel de geschiedenis als het huidig gebruik van ieder gebouw in kaart gebracht. Zo wordt een bezichtiging of rondleiding op deze historische plek net even specialer en blijft de Hembrug geschiedenis voor altijd en iedereen bewaard en vindbaar.

Het nieuwe Hembrug

Zijn favoriete plek op Hembrug is pand 190/272f/B-4 in het bos. ‘Hier ga ik ooit wonen’, grapte Jos zo vaak tijdens rondleidingen dat het pand inmiddels ook wel ‘Het huis van Jos’ wordt genoemd. Ook na zijn pensioen blijft Jos de Hembrug-verandering van afgesloten gebied tot nieuwe plek om te werken, wonen en recreëren natuurlijk volgen maar van wonen in het bos zal het niet komen. Trots laat hij zijn heerlijke, huidige woning aan het water zien. Hier hoef ik voorlopig niet weg, laat hij ons lachend weten.

Voor de zomer hoopt Jos deze QR-route cadeau te kunnen doen aan alle geïnteresseerden die net als hij gefascineerd zijn door de rijke geschiedenis van deze unieke plek in de Zaanstad. Een rondleiding houden we tegen die tijd nog van hem tegoed; die afspraak staat.

In de oorlog werkte zijn vader op het Hembrugterrein. De daar gevestigde wapen- en munitiefabriek was een van de grootste werkgevers in de Zaanstreek. Ook zijn zus werkte op het terrein en na de havenschool solliciteerde ook George bij de Artillerie Inrichting op Hembrug.

‘Een medische keuring was onderdeel van de sollicitatie maar die was niet zo streng in die tijd hoor’, vertelt George lachend. Na een interne opleiding bewaakte hij vaak alleen op de fiets het terrein en moest hij alle gebouwen waaronder de schietbaan in de kelder iedere nacht van binnen en buiten controleren. ‘Dan kneep je je billen weleens samen van angst hoor’ verwoordt hij mooi. ‘Dat die op het terrein geproduceerde punt 50 kogels geleverd werden om mee te schieten in de oorlog daar stond je toen helemaal niet bij stil, je deed gewoon je werk.’

Beschietingen en dikke mist
Het moderne gebouwtje bij de ingang was vroeger ons kantoor vanuit daar bewaakte George de Hembrug-poort en vonden er controles plaats onder het personeel. Het verhaal gaat dat vanaf de andere kant van het kanaal ooit op dat gebouw geschoten is.

‘Regelmatig werden er met rookpotten ook testen uitgevoerd’, vervolgt George zijn verhaal. Stond de wind verkeerd dan zat je in de havenbuurt vol in de dikke mist.’

Na 3 jaar als terreinpolitie hield George het voor gezien en kwam hij in dienst bij de politie Zaandam waar hij nog 40 jaar heeft gewerkt. Maar op de Hembrug schietbaan deed hij nog regelmatig zijn schietoefeningen.

Op onze vraag wat zijn favoriete plekje is op het Hembrugterrein kan hij niet echt een keuze maken. ‘Iedere keer als ik door het bos wandel valt mijn bek weer open, wat een rust. Wie weet komt onze zoon hier straks wel in zo’n tiny house wonen’ zegt ie tot slot gekscherend. Dat zou mooi zijn; een volgende generatie op deze unieke plek.

Welke onderwerpen gaan we bespreken
De gemeente presenteert de conceptvisie en daarna gaan we in groepen uiteen om de volgende onderwerpen te bespreken:

• Op welke manier we nieuwe betekenis kunnen geven aan de voormalige schietbaan.
• Welke delen van het bos toegankelijk kunnen zijn en welk gebruik passend is.
• Waar nieuwe paden komen.

Als er onderwerpen zijn die jij graag wilt bespreken, dan kun je die tijdens de avond inbrengen.

Aanmelden
Wil je deelnemen aan deze meedenkbijeenkomst? Meld je dan voor 17 december aan via dit formulier. Na 17 december ontvang je meer informatie over hoe je kunt deelnemen. 

We zien je graag op de 20e, tot dan!
Namens de gemeente Zaanstad

Op maandag 20 december organiseert de Gemeente Zaanstad een digitale meedenkavond over het Hembrugbos.

Wil je erbij zijn? Reserveer dan alvast maandag 20 december vanaf 19.30u in je agenda. Meer informatie volgt binnenkort.

Excursie door het Hembrugbos

Om je goed voor te bereiden op deze avond, kun je onder begeleiding van bosecoloog Simon Klinge en landschapsarchitect Marc Kerpel op excursie door het bos. De excursie duurt ca. een uur en vindt plaats op zaterdag 11 december om 9.30u, 10.30u en 11.30u.

Wil je mee op excursie? Meld je dan aan bij Janneke van der Kroft via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. onder vermelding van je naam en het tijdstip van je voorkeur.

“Voor bewoners (Havenstraat/Hemkade) en de ondernemers op het Hembrugterrein is op zondag 24 oktober een buurtborrel bij Bind georganiseerd. Er zijn onder leiding van een gids wandelingen door het (afgesloten deel van het) Hembrugbos aangeboden, waar veelvuldig gebruik van is gemaakt. Ruim 100 mensen hebben de borrel bezocht. 

Doel van de borrel was om zonder (participatie)agenda elkaar weer ‘gewoon’ te kunnen spreken. Zeker na de maanden van vooral online contact als gevolg van de COVID-maatregelen een fijne manier van interactie.

Het Hembrugterrein is zijn achtertuin en op zondag is het altijd druk op de havenboulevard zoals George Thiel zijn Havenstraat gekscherend noemt. Zijn hele leven woont hij al vlakbij het Hembrugterrein en op verzoek deelt hij met ons zijn verhalen.

Bij toeval raakten we tijdens de buurtborrel in gesprek met George die zijn jeugd doorbracht in het havengebied en later als terreinpolitie werkte op het Hembrugterrein. Zijn herinneringen aan die tijd komen in ons gesprek weer helemaal tot leven.

Nooit meer doen
George groeide op in het Zaanse havengebied, met Hembrug als achtertuin, waar zijn vader als bootwerker in de houthandel werkte. ‘Hier werden veel schepen vol hout gelost o.a. voor Bruynzeel en klommen we als kind aan boord om te spelen’, start hij zijn verhaal. ‘Zonder notie van de gevaren bouwden we hutten onder het dekzeil totdat ik tussen de dekschuiten viel en aan mijn houtje-touwtje-jas door een havenarbeider gelukkig weer uit het water werd getrokken. Nooit meer doen, was het enige dat hij zei, waarna ik met een grote schop onder mijn kont jankend naar m’n moeder ging.’

Met je oor op de rails
Achter de kleine arbeiderswoning waar George met zijn drie zussen en broer woonde liep het spoor waar met treinwagons de munitie vanuit de Artillerie Inrichting op Hembrug werd opgehaald. ‘Het was een sport om met je oor op de rails te luisteren of de trein eraan kwam, op een van de wagons te springen of een cent op de rails te leggen en die te laten platwalsen’, vervolgt hij zijn jeugdverhaal. Na sluiting klommen we vaak over de betonnen schutting om op het Hembrugterrein rond te kijken. Best spannend maar gelukkig zijn we nooit gepakt.’

‘Mijn plekkie’
Al die fijne herinneringen zorgden ervoor dat George hier altijd is blijven wonen en ook zijn kinderen hier hun jeugd doorbrachten. Dankzij zijn oudste dochter woont hij nu nog steeds pal achter het Hembrugterrein. ‘Dit is gewoon mijn plekkie’, zegt George trots en daar ben ik haar nog steeds dankbaar voor.’

Het nieuwe Hembrug

Als buurtbewoner volgt hij de Hembrug verandering van afgesloten gebied tot nieuwe plek om te werken, wonen en recreëren natuurlijk op de voet. Tijdens zijn dagelijkse wandelingen met de hond spreekt hij de creatieve ondernemersburen op het terrein weleens. Over onze vraag wat hij zelf graag terug zou willen zien op het terrein moet hij even nadenken. ‘Misschien iets op sportief gebied, bijvoorbeeld een schaatsbaan daar hadden de oude havenbewoners vroeger wel affiniteit mee. Maar ik kijk het wel aan hoor en vind het allemaal prima, dat zal de leeftijd wel zijn’, laat George tot slot lachend weten.

Ter afsluiting lopen we met hond Kiki nog even het  Hembrugterrein op. Voor een terrasbezoekje bij Het Lab is het helaas te koud; wie weet een volgende keer want verhalen genoeg over deze bijzondere plek. Binnenkort delen wij deel 2 van ons gesprek met George, daarin deelt hij zijn herinneringen over zijn tijd bij de terreinpolitie van Hembrug.

Op donderdag 14 oktober gaan we graag met jou in gesprek over de beeldkwaliteit van de gebouwen op Hembrug en op dinsdag 26 oktober doen we dat over de openbare ruimte op Hembrug. Dat doen we tijdens een inloopavond op het Hembrugterrein. Tussen 19:30 en 21:00 ben je welkom op het projectkantoor van Hembrug Zaandam BV aan het Verloren Spoor 1. Er is geen plenaire aftrap, dus je kunt langskomen wanneer je wilt. 

Mensen van het projectteam zijn aanwezig om uitleg te geven over de ideeën voor de beeldkwaliteit op Hembrug. We horen graag of deze aansluiten bij jouw beeld. De reacties gebruiken we om het Beeldkwaliteitsplan verder vorm te geven. Adam Visser van GroupA, het architectenbureau dat helpt het Beeldkwaliteitsplan op te stellen, licht in deze film kort toe wat de functie is van het Beeldkwaliteitsplan.

Klik hier om de film af te spelen >>

Online meedenken

Mocht je die avonden niet kunnen? Geen nood! Klik door naar de pagina Meedenken voor de panelen en de digitale meedenkformulieren.

Volop druk met alle voorbereidingen maakt hij op deze vroege vrijdagochtend graag tijd vrij om ons meer te vertellen over zijn ‘Hotel Wonderland’. Vanwaar deze naam voor een theatervoorstelling, is dan ook het eerste wat we willen weten. 

Bijzondere mix van ontmoetingen en verhalen
‘Net als in een hotel staat deze nieuwe theatervorm bol van de bijzondere verhalen waarin verschillende personages elkaar ontmoeten en vervolgens weer hun eigen weg gaan.’ legt Michel uit. Een wonderlijke wereld dus met sterke verbinding en veel interactie.

Uniek in Nederland
In Amerika en Engeland bestaat het al even: immersive theatre. Op het Hembrug-terrein in Zaandam kan er vanaf 13 november a.s. genoten worden van dit bijzondere theaterconcept. Op maar liefst 4000 m2 bepaal je zelf je eigen wandelroute door de verschillende verhaallijnen, verteld door twaalf vreemde maar o zo herkenbare personages die jou met elkaar een overkoepelend verhaal vertellen. Bij Hotel Wonderland sta je dus letterlijk zelf middenin het stuk. Er is volop interactie met het publiek en ruimte voor improvisatie en bijzondere choreografie. Geen enkele voorstelling is daardoor hetzelfde en dat vergt nogal wat van de acteurs.

Internationale cast
De cast van ‘Hotel Wonderland’ bestaat dan ook uit vijf ervaren Amerikaanse en Engelse acteurs. De andere acteurs zijn in Nederland opgeleid. Naast belangstelling uit het hele land verwacht Michel ook toeristen uit Amsterdam aan te spreken. ‘In de US en UK bestaan inmiddels echte ‘immersive-theatre-fans’ die natuurlijk ook van harte welkom zijn op het Hembrug-terrein’, laat hij enthousiast weten.

Theaterlocatie Hembrug
De oude munitie- en wapenfabriek op het Hembrugterrein is ideaal als nieuwe bestemming voor Hotel Wonderland. Net als de klassieke Amerikaanse hotels is het gebouw manshoog, stemmig en opgetrokken in donkere baksteen en dat voel je als bezoeker. Dit is een plek vol raadsels waar het na al die jaren weer gaat knallen. Dankzij verschillende foodstations en bars verspreid over de locatie kun je tussendoor lekker een hapje of drankje doen en zorgt een gezellige pianobar voor een muzikale noot.

Wij zijn in ieder geval hartstikke nieuwsgierig en laten ons graag een keer onderdompelen in dit unieke immersive theater. Vanaf 13 november a.s. t/m 9 januari 2022 online te boeken via https://hotelwonderland.nl/

Wil je de ontwikkelingen op het Hembrugterrein blijven volgen en meedenken over de plannen? Schrijf je dan in en deel je ideeën en wensen met ons.

Haar boek is net verschenen maar schreef ze tijdens de lockdown. Adrienne - kunsthistoricus en conservator - werkt inmiddels voor Museum Panorama Mesdag maar frist haar geheugen rondom het schrijven van dit unieke boek graag voor ons op. Haar voorliefde voor geschiedenis en oude fotografie heeft ze van haar vader die haar tijdens vakanties in Engeland de mooiste oude huizen en gebouwen liet zien. ‘Het zaadje werd dus al vroeg geplant’ vertelt Adrienne lachend. 
 
Op zoek naar de menselijke kant achter de geschiedenis
Meer dan honderd jaar was Staatsbedrijf Artillerie-Inrichtingen - het latere Eurometaal N.V. - gevestigd op het streng beveiligde Hembrugterrein. Het was de enige wapen- en munitiefabriek van Nederland. In de vele gebouwen werkten door de jaren heen duizenden mensen waar de buitenwereld nauwelijks iets van wist. Adrienne sprak o.a. oud-beveiliger Peter Kruit over zijn ervaringen. Ten en tijde van de Koude Oorlog heerste er grote vrees voor het communisme, dat ook sterk leefde in de Zaanstreek. Peter kreeg opdracht een Zaanse actiegroep tegen wapenleveranties scherp in de gaten te houden en postte regelmatig voor hun deuren. Maar ook langsvarende schepen met te veel antennes zorgden in die tijd voor extra veel spanning

In dienst van het landsbelang
Al waren de arbeidsomstandigheden met werkweken van ruim 60 uur in de beginjaren niet optimaal, medewerkers uit latere jaren vertelden hoe het voelde als een dorp. Saamhorigheid overheerste onder de werknemers. ‘Je werkte tenslotte mee aan de veiligheid van het land’, vervolgt Adrienne haar verhaal. Velen kwamen na de ambachtsschool, kregen een interne opleiding en werkten er vervolgens 40 jaar. Ieder aan zijn eigen deel in het productieproces zodat niemand iets wist van elkaars werk. 

Vrouwelijke arbeidskrachten
Door krapte op de arbeidsmarkt werden er vanaf 1961 ook vrouwen geworven voor o.a. het controleren van de patroonhulzen. Een precies werkje waar manden vol patronen stuk voor stuk bekeken werden op mogelijke afwijkingen. Zo ook Jeanne van Prooijen die in haar jonge jaren op de schietbaan werkte direct onder de langgerekte kogelfabriek, nu Het HEM. In een televisie interview vertelde ze ooit dat als iemand haar vroeg wat voor werk ze deed ze zei dat ze ballistisch controleuse was en grapte ze er achteraan ‘ik kan het niet schrijven maar ik ben het wel.’

Hembrug Museum
Tijdens de ontmanteling van het bedrijventerrein in 2003 zorgde een groep oud-werknemers - waaronder Peter de Vries van de afdeling expeditie – er gelukkig voor dat veel spullen uit die tijd  bewaard zijn gebleven. ‘De groep komt nog regelmatig bij elkaar’, vertelt Adrienne. Hun verhalen, foto’s en objecten hebben dankzij hun inzet en die van het Zaans Museum een mooie plek gekregen in het speciaal ingerichte Hembrug Museum. Het boek van Adrienne zorgt er nu voor dat de fascinerende geschiedenis van dit semi-gesloten bedrijf voor altijd bewaard blijft voor huidige en toekomstige gebruikers, culturele ondernemers én nieuwe bewoners van het Hembrugterrein. Dit historische initiatief van Uitgeverij Noord-Holland en het Zaans Museum vormt – mede dankzij donatie van Hembrug Zaandam B.V. - dé inspiratiebron voor de toekomstige transformatie tot gemengd woon- /werkgebied. Alle vertrouwen dus dat het terrein haar nieuwe rol als duurzaam, toekomstbestendig en open toegankelijk straks glansrijk zal vervullen.

Favoriete plek
Tot slot vragen we Adrienne naar haar favoriete plek op het Hembrugterrein. Ze moet even nadenken maar noemt al snel ‘Het oudste gebouw nr. 8 dat als wapendepot in 1899 werd gebouwd. Sinds 1938 werd het gebruikt als hoofdkantoor waar werknemers op fluitsignaal wekelijks hun loonzakje konden ophalen.’

‘Het Geheim van Holland’ bestellen?
Dit unieke boek wordt binnenkort op het Hembrugterrein gepresenteerd aan het publiek. Het boek is een uitgave van Stichting Uitgeverij Noord-Holland i.s.m. het Zaans Museum en nu al te bestellen via Het Geheim van Holland | Uitgeverij Noord-Holland (uitgeverij-noord-holland.nl)

Meer weten over de toekomst van het Hembrugterrein?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en denk mee over de invulling van wonen- en werken op deze unieke plek.

Open Monumentendag wordt georganiseerd om de aandacht voor monumenten in Nederland te vergroten. Tijdens deze dag wordt bijzonder cultureel erfgoed toegankelijk gemaaakt en daarmee behouden voor een breed publiek. Zo ook verschillende plekken op het Hembrugterrein!

Kom op zaterdag 11 september tussen 12.00 uur - 16.00 uur naar het projectkantoor (Verloren Spoor 1) voor meer informatie over de ontwikkelingen van het terrein. Van hier uit kun je een mooie wandeling over het terrein maken en het Hembrugmuseum en restaurant Lab 44 bezoeken. 

Kijk voor meer informatie op de website van Open Monumentendag 2021.  

Op 29 mei openden de deuren van gebouw 269, ofwel ‘Magazijn de Dood’. Dit bijzondere pand uit 1929 diende ooit als opslagruimte voor Defensie en dankt zijn ietwat duistere naam aan de magazijnbeheerder; meneer de Dood. Het pand stond lange tijd leeg, maar komt nu weer tot leven door de groep van internationale kunstenaars die zijn neergestreken onder de naam ‘DOOResidency’. 

DOOResidency heeft meer dan 250 aanmeldingen ontvangen van artiesten over de wereld. Uiteindelijk is er, in samenwerking met een curator, een selectie gemaakt van 25 projecten. Naast een aantal Nederlandse artiesten komen de deelnemers uit heel Europa en zelfs Zuid-Amerika richting Zaandam. Ook het Sandberg Instituut, DAS theater en de Royal College of Art zullen meewerken aan de expositie.

Podium voor startende kunstenaars

Chafik Benhmidouch, oprichter van DOOR Creative Studio combineert met de residentie twee grote missies. Hij geeft ongebruikte panden een tweede leven en biedt daarnaast een podium aan opkomende kunstenaars. In samenwerking met Hembrug Zaandam B.V. zorgt hij ervoor dat Magazijn de Dood weer een leefbare, open ruimte wordt waar mensen zich welkom voelen.

‘Dit mag niet een gebouw worden dat gesloten blijft of waar kunstenaars achter gesloten deuren bezig zijn. De studio residentie wordt een plek die constant in beweging is en waar een community van opkomende kunstenaars elkaar versterkt en werk deelt met het publiek. We gaan de 3000m2 optimaal benutten!’

Ruimte om te experimenteren

Een studio residentie is in feite een plek waar artiesten de ruimte krijgen om werk te maken en tegelijkertijd ervaring, kennis en materialen delen. Bijzonder aan dit concept is dat de studio ook vrij toegankelijk zal zijn tijdens een aantal open dagen. Zo krijgen kunstliefhebbers een unieke kans om het experimenteren en ‘work-in-process’ van een artiest te ervaren.

Chafik benadrukt het belang van vrijheid in de kunst. ‘De groep bestaat vooral uit startende kunstenaars die niet-commercieel werk maken. Ruimte om te experimenteren en als kunstenaar te groeien is hierbij ontzettend belangrijk. Het Hembrugterrein als locatie sluit hier perfect op aan en heeft daarom een speciaal plekje in mijn hart.’

De studio residentie is in april van start gegaan. De open dagen vinden plaats op 14 & 15 augustus (13.00-21.00 uur) en 11, 12, 17 tm 19 september (13.00 - 21.00uur). Foto is het werk van Mylan Hoezen. Lees hier verder voor meer informatie en om je aan te melden voor de open dag.

Ze zijn straks niet te missen: de 10 grote, monumentale sculpturen voor de deur van ArtZaanstad, midden op het Hembrugterrein. Vanaf 4 juli t/m 20 november zijn de werken van beeldhouwer Hans Blank te bewonderen in de beeldentuin.

Galerie Artzaanstad viert dit jaar het leven en werk van de in 2019 overleden beeldhouwer Hans Blank. Zijn werk is op veel openbare plekken in Nederland te zien, waaronder het bekende beeld op de Afsluitdijk.

Hans Blank was zelf een bevlogen schipper en zijn liefde voor de zee en het water is vaak terug te zien in zijn werk. Minder bekend zijn de bijzondere werken in oud ijzer. Een aantal voertuigen en strijdwagens brengen de historie van dit oud militair terrein terug naar Hembrug; ze lijken er voor te zijn gemaakt. In de buitenexpositie bij Artzaanstad zijn er acht te bewonderen. 

Kijk voor meer informatie op de website van Artzaanstad.

De Hemburger app staat roodgloeiend. Digitale hartjes, feestmutsjes, spierballen en flessen champagne vliegen door de groep van deze 26 huishoudens die net te horen hebben gekregen dat hun woonbestemming onherroepelijk is en daarmee dus een feit. 

“Hoera, we kunnen door!” roept initiatiefnemer Anita Star enthousiast. Samen met haar partner, ontwerper Joris Laarman, waren zij deelnemers van het winnende team voor de tender van het Hembrugterrein. In januari 2018, toen duidelijk was dat de tender van het Hembrugterrein gewonnen was, brachten zij binnen korte tijd een groep van enthousiaste makers en creatievelingen bij elkaar. Van filmproducent, muzikant, bakker, landschapsarchitect, logopediste, cameraman, grafisch vormgever, bierbrouwer tot schilder en smid. Ze verenigden zich in ‘Coöperatie de Hemburgers’ en kochten met 26 huishoudens het monumentale ensemble de ‘Enclave’, ingeklemd tussen het kleibos en zijkanaal G. Elf gebouwen in totaal waarvan twee gemeenschappelijk.

Anita: “Het is altijd onze droom geweest om met een groep gelijkgestemden te wonen en werken op zo’n inspirerende plek in het groen. Met weinig voorstellingsvermogen zagen wij jaren terug al een bijzondere leefplek voor ons. We komen nu echt een stapje dichterbij!” De Hemburgers gaan hier straks werken en wonen, ook zijn er ideeën voor collectieve tuinen, leuke culturele en maak projecten. “Maar we hebben vooral veel zin om met z’n allen dit enorme klusavontuur aan te gaan op een duurzame en verbindende manier met veel respect voor de monumenten en de prachtige natuur om ons heen”, vertelt ze. 

Het eerste project is al in zicht, de renovatie van de gezamenlijke huiskamer, A10, ‘de kantine’, midden op het pleintje. “We laten de ketels verwijderen en de rest doen we zoveel mogelijk zelf”, vertelt ‘Hemburger' Niels die zich met enkele anderen ontfermt over de collectieve gebouwen. “We egaliseren de vloer, maken een stalen kozijn met deuren met glas erin, echt een mooie entree die dicht bij het oude staat. Dat is een paar weken werk met z’n allen maar prima te doen. Dan hebben we deze zomer nog een fijne plek met toilet en keukenblok en straks tijdens de verbouwing een hele mooie schaftkeet om even uit te puffen.”

De omgevingsvergunning voor de daadwerkelijke transformatie van de monumentale panden moet nog worden aangevraagd, maar de eerste schetsen liggen er al. Het uitgangspunt zijn de oorspronkelijke ontwerpen. De buitenkant van de gebouwen wordt zoveel mogelijk intact gelaten.  Het is een traject dat in nauwe samenwerking met het supervisieteam van de gemeente Zaanstad en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed doorlopen wordt. Ondertussen genieten de 52 Hemburgers van dit mooie nieuws: de onherroepelijke woonbestemming.

Foto: Thijs Wolzak (tevens bewoner Enclave)

De organisatie van festival Hembrug Happening staat te trappelen. Zou zomer 2021 dan eindelijk het moment zijn waarop het feest weer los kan barsten? Peter Sikkes, initiatiefnemer van Hembrug Happening, doet niets liever dan mensen uit Zaandam en omgeving met elkaar verbinden en zit barstensvol plannen.

‘Dit festival is echt vanuit eigen passie en behoefte ontstaan. We wonen zelf al meer dan 10 jaar om de hoek van het Hembrugterrein en willen op deze manier laten zien wat Zaandam allemaal te bieden heeft. Het moest een festival worden waar we zelf graag zouden komen. Kindvriendelijk, met eerlijk eten en positieve verhalen.’

Na jaren in de grote publieksevenementen te hebben gewerkt, ontstond de behoefte om zelf wat op te zetten. In 2014 begon Peter, samen met een compagnon, met het organiseren van de voorloper van het festival: Halte Hembrug. Tot dat jaar was het Hembrugterrein gesloten voor bezoekers en bleef de poort dicht. Het festival stond symbool voor de transformatie van de het terrein en de opening voor het publiek.

Na meerdere succesvolle edities in samenwerking met Sail, gemeente Zaanstad en kleine lokale partijen, werd het festival in 2020 helaas geannuleerd door de corona maatregelen. Voor 5 september 2021 staat er weer een nieuwe editie op de planning. Het programma staat nog niet vast, maar zal in het teken staan van verbinding en positiviteit. Denk aan: creatieve workshops door kunstenaars op het terrein, foodtrucks met heerlijk vegetarisch eten, een sprekersplein over sociaal ondernemen en nog veel meer.

Peter: ‘We hebben drie scenario’s op de plank liggen en zijn positief gestemd dat we het ultieme festival weer kunnen organiseren. De behoefte aan verbinding is sterker dan ooit, dus daar gaan we voor zorgen met Hembrug Happening 2021!’

Hembrug Happening vindt dit jaar op 5 september plaats. Houd de website in de gaten voor actuele informatie.

Foto: Menno de Haas

Elk jaar strijkt BIG ART met tientallen kunstenaars neer in een iconisch gebouw in of rond Amsterdam. Dit najaar zal de beurs voor de derde keer plaatsvinden in de Project.Fabriek op het Hembrugterrein. We spraken Wieteke van Hecke, producer van het BIG ART evenement, over de spanning en sensatie rondom het organiseren van een grootschalige pop-up beurs.

Creatief pop-up museum op Hembrug

BIG ART is in 2016 opgericht door Anne van der Zwaag, met als doel opkomende kunstenaars en gevestigde namen een podium te bieden op unieke locaties. Het concept werkt als volgt: een leegstaand pand met veel vierkante meters wordt voor 4 dagen omgetoverd tot een creatief pop-up museum. Dan wordt alles weer opgeruimd en ingepakt en lijkt het, op een aantal beschilderde muren na, alsof er nooit wat heeft plaatsgevonden.

Wieteke: ‘Ons oog is drie jaar geleden op de Project.Fabriek op het Hembrugterrein gevallen. De oude fabriekshal is echt nog een rauwe locatie. Een ontdek-je-plekje. Veel bezoekers komen ook uit nieuwsgierigheid naar het terrein op de beurs af en dat is precies wat we willen creëren. Een locatie moet uniek blijven, wij zijn er alleen maar te gast met onze kunst.’

Nieuw leven in de Project.Fabriek

Waar vroeger de projectielen werden gemaakt en de hulzen werden geperst in de oude fabriekshal, krijgen nu de XL kunstinstallaties en enorme designobjecten van BIG ART alle ruimte om bewonderd én gekocht te worden. Dit zijn geen standaard schilderijen aan de wand, maar interactieve en losstaande concepten die de bezoekers continu verrassen. Zelfs de omliggende elektrahuisjes worden meegenomen en krijgen een make-over door de deelnemende kunstenaars.

‘We werken nooit met standbouw of extra muren. Daarom is het van belang dat de kunst gecureerd is, zodat er één geheel ontstaat. Anne, eigenaar en curator van BIG ART, zorgt ervoor dat alles klopt qua synergie, kleuren en materiaalgebruik. Er wordt zelfs gekeken welke kunstenaar naast wie komt te staan, zodat we de allerbeste vibe creëren.’

 Najaar 2021

Begin oktober zal BIG ART dus voor de derde keer plaatsvinden op het Hembrugterrein. Ook dit jaar zullen er een aantal bekende kunstenaars van het terrein hun grote werken tentoonstellen op de beurs. Wie dat zijn, blijft nog even geheim. Houdt de website in de gaten voor tickets en het programma!

Foto: Wieteke bij een werk van kunstenaar 'Naamloozz', galerie MURAL.inc van BIG ART 2020

Donderdag 22 april heeft de gemeenteraad van Zaanstad het Masterplan Hembrug vastgesteld. Dit betekent dat Hembrug Zaandam B.V. aan de slag kan met de verdere uitwerking van haar plannen voor de herontwikkeling van Hembrug, te beginnen in het noordelijk deel. De gemeenteraad vindt het een mooi plan en heeft zonder voorbehoud ingestemd met alle beslispunten. Met name het participatieproces en de wens tot behoud van de niet-monumentale gebouwen en industriële hallen op het terrein kan de gemeenteraad waarderen.

Sabine Renders, projectdirecteur van Hembrug Zaandam B.V.: ‘Ik ben ontzettend trots op het team van ontwerpers BURA en Strootman en andere experts en specialisten, dat het afgelopen jaar hard gewerkt heeft aan het Masterplan Hembrug. Vorig jaar hebben ook bewoners en ondernemers op en rondom het Hembrugterrein en (haven)bedrijven in de directe omgeving met ons meegedacht om het plan te verrijken met hun wensen en ideeën. Ik ben niet alleen erg blij met het proces wat we nu met elkaar en gemeente Zaanstad in het bijzonder doorlopen, maar ook met deze prachtige mijlpaal in deze gebiedsontwikkeling. Hembrug is – en wordt in de toekomst nog meer - een geweldige plek voor werken, wonen, recreëren, natuur, kunst én cultuur. Het Noordzeekanaal, het Hembrugbos, de oude bunkers en leidingstraten, de monumentale gebouwen en industriële hallen én de creatieven, makers en andere ondernemers maken deze plek onvergelijkbaar!’

Ook wethouder Wessel Breunesse is blij met de vaststelling van het Masterplan Hembrug door de gemeenteraad: ‘Door het positieve besluit van de gemeenteraad kunnen we weer verder met de ontwikkeling van dit mooie en waardevolle gebied. Een echt groen stuk Zaanstad, waar we kunnen laten zien dat juist woningbouw met veel aandacht voor cultuurhistorie en natuur kan leiden tot geweldige gebiedsontwikkeling. Ik kijk er erg naar uit om samen met betrokken inwoners, partners en bedrijven de volgende stap te zetten.’

Masterplan Hembrug
Het Masterplan schetst de ontwikkeling van het Hembrugterrein op hoofdlijnen. Het plan beschrijft de ideeën voor de herontwikkeling in o.a. ruimtelijke, landschappelijke en programmatische zin. Nu dit plan is goedgekeurd door de gemeenteraad, kan het Hembrugteam plannen zoals het mobiliteitsplan en beeldkwaliteitsplan voor Hembrug verder uitwerken en voor het noordelijk deel een stedenbouwkundig plan en bestemmingsplan maken. Doel is om het bestemmingsplan voor het noordelijk deel in 2021 voor vaststelling in procedure te brengen. 

Nb. De kaart is een verbeelding van de Hembrug look & feel en dus geen verkavelingsplan.

Ten Brinke Vastgoedontwikkeling is als derde partij toegetreden tot Hembrug Zaandam BV. Daarmee bestaat de ontwikkelcombinatie voor de herontwikkeling van Hembrug in Zaandam uit ABC, LIFE Europe en Ten Brinke. 

Hembrug bevindt zich midden in de transformatie van een afgesloten gebied, naar een geweldige nieuwe plek voor werken, wonen, recreëren, natuur én cultuur. Doel is om te komen tot (her)ontwikkeling van het Hembrugterrein (ca. 32 ha) met ca. 120.000 m² bruto vloeroppervlak aan ‘wonen’ voor diverse doelgroepen. Het behouden en invullen van de talrijke bestaande industriële en monumentale gebouwen maakt onderdeel uit van deze gebiedsontwikkeling. Leo Versteeg, directeur Ten Brinke Vastgoedontwikkeling: “Wij zijn blij deel te kunnen nemen aan deze samenwerking. Mede door betrokken partijen zoals belegger Bouwinvest zien wij dat er een fantastische invulling kan worden gegeven aan dit gebied”.

Aandeelhouders Patrick Schlick (ABC) en Steven Zeeman (LIFE Europe) zijn blij met de keuze van Ten Brinke voor het Hembrugterrein: “Met het toetreden van Ten Brinke wordt de ontwikkelcombinatie versterkt met een krachtige partij die tevens veel uitvoeringskennis meebrengt. Dit past bij onze ambitie om verder invulling te geven aan de kwaliteit en voortgang van deze unieke gebiedsontwikkeling in de metropoolregio van Amsterdam. We hebben er veel vertrouwen in.”

Hembrugterrein
Decennialang was Hembrug afgesloten van de buitenwereld. Er werden wapens en munitie geproduceerd in gebouwen en bossen. Inmiddels is Hembrug toegankelijk voor iedereen die dit unieke, bijzondere terrein zelf wil ontdekken. Het terrein en de meeste gebouwen zijn in 2018 door het Rijksvastgoedbedrijf aan Hembrug Zaandam B.V. verkocht. De komende jaren wordt het gebied verder ontwikkeld tot een gemengd terrein voor wonen, bedrijvigheid, natuur, recreëren, kunst en cultuur. BURA Urbanism en Strootman Landschapsarchitecten hebben in opdracht van Hembrug Zaandam B.V. een Masterplan voor Hembrug opgesteld. Het Masterplan geeft onze visie op de transformatie van Hembrug en formuleert kaders voor het fasegewijs ontwikkelen van het terrein. Het plan ligt momenteel voor goedkeuring bij de gemeenteraad van Zaanstad. In 2021 wordt een nieuw ontwerp bestemmingsplan in procedure gebracht. Start bouw volgt nadat het bestemmingsplan onherroepelijk is. 

ABC Planontwikkeling, onderdeel van ABC Vastgoed Groep, opgericht in 1949, is een landelijke conceptontwikkelaar die zich richt op veelal binnenstedelijke en complexe herontwikkelingen. Het betreft opgaven waar de samenhang van wonen, werken, leren en ontspannen in veelzijdigheid en thematiek een bouwopgave overstijgen. Recente projecten zijn onder meer stationslocaties in Utrecht, Leiden, Diemen, Arnhem en Gouda en gebiedsontwikkelingen in Zaandam, Lisse en Lelystad. ABC gelooft in de kracht van een ‘netwerkorganisatie’ en zoekt altijd naar samenwerkingen, creativiteit en bottom-up benaderingen om opgaven tot een succes te maken. www.abcvastgoed.nl

LIFE Europe is een vastgoedonderneming gericht op het investeren in en ontwikkelen van vastgoedprojecten. Onze huidige projecten zijn onder meer HS Kwartier Den Haag, Hembrug & Entrada Amsterdam. Verder exploiteert LIFE Europe “branded concepts” zoals Hamlet senior living en CATO smart living. We plaatsen onze mensen in het midden van alles wat we doen. Ons multi-disciplinaire team wordt gedreven door lange termijn waarde creatie voor onze partners en omgeving. LIFE Europe wil inspireren middels het combineren van wonen, werken en recreatie in en om de stad, zie verder www.life-euro.com.

Ten Brinke is een internationale succesvolle onderneming op het gebied van projectontwikkeling, bouw en assetmanagement. In meer dan 115 jaar is Ten Brinke uitgegroeid tot ontwikkelende bouwer met vestigingen in Nederland, Duitsland, Spanje, Portugal en Griekenland, die alle facetten van de onroerendgoedmarkt beheerst. Samen met circa 1.200 medewerkers werken wij aan zeer diverse projecten met een waarde van circa één miljard euro. Wij zijn een écht familiebedrijf en dat zie je terug in onze no-nonsense cultuur, onze waarden en onze platte organisatiestructuur. Optimaal voldoen aan de persoonlijke wensen en eisen van onze klant is onze hoogste prioriteit. We streven hierbij naar een probleemloze afwikkeling van alle te doorlopen (bouw)processen. www.tenbrinke.com

Hembrug Zaandam B.V. bestaat uit het ontwikkelconsortium van ABC Vastgoed, LIFE Europe en Ten Brinke Vastgoedontwikkeling. Doel is om tot (her)ontwikkeling van het Hembrugterrein te komen door onder meer ca. 120.000 m² bruto vloeroppervlak aan ‘wonen’ te realiseren. Het terrein en de meeste gebouwen zijn in 2018 door het Rijksvastgoedbedrijf aan Hembrug Zaandam B.V. verkocht. De Gemeente Zaanstad is eigenaar van het Hembrugbos en een deel van de panden is in bezit van particulieren en ondernemers.

Het Masterplan Hembrug ligt op 22 april ter besluitvorming bij de gemeenteraad van Zaanstad. Naar aanleiding van het meedenkproces in 2020 hebben we het Masterplan nog op onderdelen aangepast.

Masterplan Hembrug
In het Masterplan Hembrug stippelen de gemeente Zaanstad en de eigenaar van het gebied Hembrug Zaandam B.V. (HBZ) een nieuwe koers uit voor het Hembrugterrein. Wethouder Wessel Breunesse: ‘Ik ben erg blij met deze stap. Het Masterplan is een integraal plan, op basis waarvan we de verschillende deelplannen m.b.t. bijvoorbeeld mobiliteit en openbare ruimte, verder gaan uitwerken. We schetsen hiermee een ambitieus toekomstbeeld voor het Hembrugterrein. Daarin spelen naast nieuwbouw, het landschap, groen, natuur, water, de bestaande gebouwen, de ondernemers op het terrein en duurzaamheid een belangrijke rol.'

Vaststellen Masterplan en vervolg
Als de gemeenteraad op 22 april akkoord gaat met het Masterplan Hembrug, volgen een mobiliteitsplan, een masterplan voor de openbare ruimte en een beeldkwaliteitsplan voor het Hembrugterrein. Gelijktijdig wordt een visie voor het Hembrugbos uitgewerkt en voor het noordelijk deel (en later voor het zuidelijk deel), een bestemmingsplan en een stedenbouwkundig plan.

Documenten gemeente
De gemeentelijke documenten staan ook online. Hier vind je onder andere het raadsvoorstel en het document mbt de Kernkwaliteiten en richtlijnen voor het Hembrugbos. 

Betrekken omgeving
Net als bij het Masterplan Hembrug betrekken we de omgeving bij het opstellen van deze plannen. Tijdens ‘Aan de Hembrugtafel’-bijeenkomsten informeren we geïnteresseerden over de ontwikkelingen. Via onder andere kleinere themabijeenkomsten, digitale enquêtes, inloopspreekuren en de website kan een ieder zijn ideeën en wensen kenbaar maken.

Lees hier ook het rapport van de participatie op het Masterplan Hembrug in 2020.